Bizi sevgi fəsli çəkir…
Bir ilahi səsmi çəkir?
O kimdi, eşq rəsmi çəkir
Sinəmin kətan yerinə?!
və ya
… bəlkə çiçəklərin davası düşüb –
Lalələr hamısı qan içindədi?!
Əlizadə Nuri çox istedadlı şairidir. Məmləkətdə bu qənaətdə olan minlərlə oxucu, ədəbiyyat adamı var. Şairin hər yeni şeiri, təzə kitabı maraqla qarşılanır, ədəbi ictimaiyyətdə, sosial şəbəkələrdə müzakirə edilir. Sözü durulmaq üçün bulaq suyu sayan şair hesab edir ki, nəşr olunan hər bir kitab ədəbi aləmdə hadisə yaratmağı bacarmalıdır.
Maraqlıdır ki, paytaxtdan kənarda- doğulduğu Cəlilabadda yaşayıb-yaratması Əlizadə Nurinin tanınmasına və populyarlaşmasına mane olmur. Şair bu günlərdə yolunu Bakıdan salmışdı, biz də bu fürsətdən yararlanıb onunla görüşüb söhbətləşdik. Məlum oldu ki, onun paytaxta gəlişi səbəbsiz deyil, “Sənə yağış dərirəm” adlı yeni çapdan çıxan kitabını mətbəədən götürməyə gəlib.
Nə isə söz-sözü çəkdi…
– Şair Əlizadə Nuri üçün söz nə deməkdir?
– Söz qanaddır mənə görə – uçmaq üçün göy üzünə. Söz bulaq suyudur durulmaq üçün. Durulmağa isə hər vaxt ehtiyac var toz basmış bu dünyada.
Söz ən yaxın dostdur, heç vaxt səni tərk etməyəcək, əgər ona “etibarsız” çıxmasan…
Söz dünəndir, sabahdır, əbədiyyətdir, söz həm də ədəbiyyatdır. Puşkin “Şair gərək Allah qədər gözəl olsun bu dünyada”,- deyirdi, söz Allaha çatmaq üçün ən yaxşı bələdçidir…
Şairlik-sözlə inqilab etməkdir, yer üzünə etirazdır. Viktor Hüqo əbəs yerə demirdi ki, Fransa inqilabını Volterin əsərləri törədib.
– İkimiz də sovet dövründə yaşamışıq, hələ o zamanda da Bakıya köçmədən yazıb-yaradan və məşhurlaşan şair, yazıçılar az deyildi…
– Deyəsən Balzakın fikridir – “Fransada şair çoxdur, amma gərək şairin şairliyini Paris təsdiq etsin”. Lakin mən bu fikirlə razı deyiləm.
– Arqumentiniz varmı?
– Var, Tanrı istedadı və ilhamı verəndə məxsusi yer seçmir. İstedad dünyanın ən ucqar kəndindən də boy göstərə bilər. Hesab edirəm ki, istedad və urbanizasiya fərqli-fərqli məfhumlardır. Ən azından Tolstoy, Çexov, Bodler, Musa Yaqub nümunəsi var.
– Şair, yaşadığınız Cəlilabaddan baxanda poeziyamız necə görünür?
– Göy üzü yerdən baxanda necə görünürsə, poeziya aləmi də elə görünür. Uzaqlıqda yaxınlıq instinqti…
Əsl poeziyaya hansı bucaqdan baxırsan bax, orada qaranlığın içində közərən işığı, kədərdən boylanan ümidi, fanidən zühur edən əbədiyyəti görəcəksən. Əgər, Moralis demişkən, “Yazdığın şeir sənə yox, sən yazdığın şeirə məxsussansa…”
– “Şair xalq” – deyə-deyə bizi inandırıblar, yoxsa bu ifadədə həqiqət var?
– Nikolay Tixonovun “Şair xalq” ifadəsi yanlış və yersiz ifadədir. Şair xalq olmur, bir xalqın içərisindən cəmi 5-10 nəfər əsl şair çıxa bilər. Təbii ki, şeir adına maklatura sırıyanları nəzərə almasaq.
Yüksək gərginlikli bədii enerji hamıda ola bilməz axı… “Şeir qəssabları” hər gün sözün başını kəsməklə məşğul olur və dönüb olurlar “şair xalqın” nümayəndələri. Düşünürəm ki, “Şair xalq” ifadəsi böyük sözə, söhbətimizin əvvəlində barəsində danışdığımız sözə yanlış yanaşmadan başqa bir şey deyil.
– Texnologiya çox böyük sürətlə inkişaf edir, belə getsə tezliklə süni intellekt şeir, bədii mətnlər də yaza biləcək…
– Əslinə baxanda “intellekt” sözü daha çox idraki, elmi mahiyyət daşıyır, nəinki yaradıcı. Şeir isə təfəkkür və təxəyyül işidir. Lap elə “kosmik şeir” ifadəsi işlətsək də, şeir beynin yox, ürəyin məhsulu sayılır. Təbii ki, şeirin göy üzü ilə bağlılığını da danmaq olmaz.
– Bakıya budəfəki gəlişiniz bildiyim qədəri ilə yeni kitabın çapı ilə bağlıdır. Bu neçənci “övladınız” sayılır, şair?
– Məncə kitabın övlada bənzədilməsi bir az ziddiyyətli məsələdir. Övlad bioloji, kitab isə daha çox mənəvi tələbatdan doğur.
Bu gün Azərbaycanda kitab çap etdirməyin “asan” olduğu bir vaxtda hər kitaba daha çox imtahan kimi baxmağın tərəfdarıyam və bu “imtahandan kəsliməməyə” çalışıram. Bu yerdə Çin xalq məsəlini xatırladım – “Heç bir gəmi insanı kitab qədər uzağa apara bilməz”.
Düşüncəmə görə, kitab çap etdirmək ciddi hadisə sayılmalı, hər yeni kitab da ədəbiyyatda hadisəyə çevrilməlidir.
Bu günə kimi işıq üzü görən kitablarımın sayına gəlincə, yeni nəşr edilən kitabım sayca onuncudur. Kim bilir, bəlkə də bu elə sonuncu imtahanımdır…
Etibar CƏBRAYILOĞLU
Sonda istedadlı şair Əlizadə Nurinin yeni şeirlərindən birini oxucularımıza təqdim edirik:
Darıxmağın rəsmi
Hardasan, şəhla gözlüm?
Sən ən şirin acımsan.
Hələ də bilmirəm ki,
Dərdmisən, əlacmısan?
Yuxuma dağıtmısan
Saçının yumşağını.
Sən yoxsan, kim böyütsün,
Bu sevda uşağını?
Yol tapıb çıxa bilmir
Bu tinim, bu dalanım.
Mən sevgi qaçqınıyam-
Gəl, səndə daldalanım.
Düşmüşəm bu çöllərə,
Düşmüşəm-azmaq üçün
Ürəyim bir divarmış
Şəklini asmaq üçün.
Bir körpə ümidim var,
Ağlayır qundağında.
Arzularım can verir,
Kədərin qucağında.
Hardasan, hardan bilim,
Mən hara üz döndərim?-
Darıxmağın rəsmini
Çəkib sənə göndərim…
Özün məndən uzaqsan
Kölgən keçir yanımdan.
…Adına soyuq dəyər –
Düşmə dodaqlarımdan.
