Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin 3 dekabr 2020-ci il tarixli Sərəncamı ilə 8 noyabr ölkəmizdə Zəfər Günü kimi təsis edildi. Bu tarix Azərbaycan xalqının milli gücünü, azadlıq arzusunu və müstəqillik ruhunu simvolizə edən unikal bir gündür. O gündən dörd il keçməsinə baxmayaraq, Zəfər Gününün mənəvi və siyasi təsiri hələ də hər bir azərbaycanlının ürəyində dərin bir iz buraxır. Bu misilsiz zəfər, dövlətimizin gücünün nümayişi olmaqla yanaşı, xalqımızın əzmini, milli iradəsini və birliyini də əbədi olaraq tarixə yazdı. Azərbaycan xalqı bu böyük qələbəyə, təməli Ulu Öndər Heydər Əliyevin siyasəti ilə qoyulan güclü dövlətin rəhbərliyi altında addım-addım yaxınlaşmışdır. Bu siyasətin davamçısı olan Prezident İlham Əliyev xalqımızın ərazi bütövlüyünü təmin etmək, müstəqilliyini daha da möhkəmləndirmək yolunda dönmədən çalışaraq, 44 günlük Vətən müharibəsində Azərbaycanı qələbəyə aparan lider oldu.
Azərbaycan, 20 faiz torpaqlarının işğaldan azad edilməsi uğrunda uzun illər müxtəlif səviyyələrdə hazırlıq işləri gördü. Bu hazırlıq yalnız hərbi sahədə deyil, eyni zamanda siyasi, iqtisadi və diplomatik istiqamətlərdə də həyata keçirildi. Azərbaycan dövləti iqtisadi müstəqilliyini möhkəmləndirərək, maliyyə gücünü artırmaqla ölkənin dayanıqlı inkişafını təmin etdi. Bu məqsədlə bir çox mühüm layihələr həyata keçirildi ki, onların sayəsində ölkəmiz dünya iqtisadiyyatında öz mövqeyini gücləndirdi və xarici təsirlərdən müstəqil fəaliyyət göstərməyi bacardı. Hər bir azərbaycanlının istəyinə uyğun olaraq, bu inkişafın əsas hədəfi torpaqlarımızın azad olunması və gələcək nəsillərə təmiz bir miras qoyulması idi.
Azərbaycanın güclü iqtisadiyyat qurmağının məqsədi yalnız maddi rifahı yüksəltmək deyil, həm də ölkənin hərbi qüdrətini möhkəmləndirmək idi. Hər il dövlət büdcəsindən hərbi sahəyə ayrılan vəsait artırıldı. Bu vəsaitlər sayəsində ordumuzun peşəkarlıq səviyyəsi yüksəldildi, şəxsi heyətin təlimi gücləndirildi və müasir texnologiyaya əsaslanan hərbi texnika təmin olundu. Azərbaycan silah istehsal edən ölkələrlə sıx əməkdaşlıq edərək, öz ordusunu ən qabaqcıl silah və avadanlıqlarla təmin etdi. Həmçinin, ölkədə yerli hərbi sənaye sektoru yaradıldı, bu da ölkəmizin müdafiə sahəsində asılılığını azaltmaq üçün əhəmiyyətli bir addım oldu. Nəticədə, Azərbaycan Ordusu işğal altındakı torpaqları azad edəcək gücə, çevikliyə və bacarığa sahib oldu.
Azərbaycanın yalnız hərbi gücü ilə deyil, həm də beynəlxalq təşkilatlar və aparıcı dövlətlərlə qurduğu əlaqələr sayəsində münaqişənin həlli üçün hüquqi zəmin yaradıldı. Azərbaycan Respublikasının rəhbərliyi, başda Prezident İlham Əliyev olmaqla, münaqişənin həllində haqq səsini bütün beynəlxalq tribunalar qarşısında qaldırdı. BMT Baş Assambleyası, Avropa Şurası, Avropa Parlamenti, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı və Qoşulmama Hərəkatı kimi təşkilatlar Azərbaycanın haqq mövqeyini dəstəkləyən qərarlar qəbul etdilər. Bu qərarlar Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü və suverenliyini təmin etmək məqsədi ilə münaqişənin həlli üçün möhkəm hüquqi baza yaratdı. Azərbaycan diplomatik cəbhədə də böyük uğurlar əldə edərək, beynəlxalq ictimaiyyəti Qarabağ həqiqətləri ilə tanış etdi.
Azərbaycan dövlətinin beynəlxalq hüququn norma və prinsiplərinə hörmət etməsi, Ermənistanın isə əksinə, işğalçı mövqe tutması nəticəsində beynəlxalq aləm ölkəmizə haqlı dəstəyini göstərdi. Avropa İttifaqı ilə imzalanmış sənədlərdə Azərbaycanın ərazi bütövlüyü və suverenliyinin dəstəklənməsi, münaqişənin sülh yolu ilə həlli üçün hüquqi zəmin hazırladı. Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycanın diplomatik sahədə əldə etdiyi bu uğurlar həm də Vətən müharibəsində qələbənin təməlini qoydu. Ermənistana qarşı sanksiyalar, beynəlxalq təşkilatların qəbul etdiyi qərarlar və Azərbaycan diplomatiyasının əzmi, münaqişənin həllində əhəmiyyətli rol oynadı. Bu tarixi hadisələrin nəticəsində Azərbaycan xalqı və Ordusu öz gücünü nümayiş etdirərək, işğal altında olan torpaqlarını azad etməyi bacardı.
44 günlük Vətən müharibəsi zamanı Azərbaycan Ordusu dünya hərb tarixində öz yeri olan yeni bir taktika tətbiq etdi. Ali Baş Komandan İlham Əliyevin sərkərdəliyi ilə ordumuz düşmənin işğalda saxladığı torpaqları azad etmək üçün yüksək peşəkarlıqla döyüşdü. Döyüş meydanında hər bir əsgərimizin göstərdiyi qəhrəmanlıq, onların Vətənə olan məhəbbətini və qələbəyə olan inamını əks etdirirdi. Ermənistanın 30 il ərzində qurduğu nəhəng istehkamlar, Azərbaycan Ordusunun məharətli taktikası qarşısında qısa müddətdə darmadağın edildi. Ordumuzun tətbiq etdiyi savaş strategiyası müasir hərb tarixində yeni bir səhifə açdı və dünya hərbi strategiyaları üçün nümunə oldu.
Azərbaycan Ordusunun döyüş meydanında nümayiş etdirdiyi bu peşəkarlıq, Ermənistan ordusunu sarsıtdı və onların psixoloji ruhunu darmadağın etdi. Azərbaycanın Ali Baş Komandanı İlham Əliyev təkcə hərbi cəbhədə deyil, informasiya müharibəsində də xalqımızın haqq səsini dünyaya çatdıraraq, düşmənin informasiya təxribatlarına cavab verdi. Bütün təzyiqlərə baxmayaraq, Azərbaycan rəhbərliyi mübarizəsini davam etdirərək, xalqımızın azadlıq və ərazi bütövlüyü uğrunda apardığı mübarizənin ədalətli olduğunu sübut etdi.
Azərbaycan Ordusunun 44 günlük Vətən müharibəsində qazandığı qələbə, xalqımızın birliyini və döyüş ruhunu əks etdirdi. Bu müharibə nəticəsində Cəbrayıl, Füzuli, Zəngilan, Qubadlı kimi şəhərlərimiz, eləcə də Xocavənd və Tərtər rayonlarının bir çox strateji əraziləri, Suqovuşan və Hadrut kimi əhəmiyyətli yaşayış məntəqələri azad edildi. Həmçinin, işğal altındakı 300-dən çox kənd və yüksək strateji məntəqələr Ermənistanın 30 il ərzində qurduğu müdafiə xətləri darmadağın edilərək düşməndən geri alındı. Bu qələbə Azərbaycan Ordusunun döyüş qabiliyyətinin, gücünün və ruhunun nə qədər yüksək olduğunu bir daha sübut etdi.
Bu müqəddəs mübarizənin ən parlaq anlarından biri Şuşanın azad olunması idi. 8 noyabrda Azərbaycan Ordusu qədim və mədəniyyət mərkəzi olan Şuşanı işğaldan azad edərək tarixi ədaləti bərpa etdi. Şuşa yalnız Qarabağın deyil, həm də Azərbaycan xalqının qürur mənbəyi, mənəvi dəyəri idi. Şuşanın azad edilməsi Vətən müharibəsinin zirvəsi və Azərbaycanın qəti qələbəsinin simvolu oldu. Ermənistanın çox böyük hərbi istehkam qurduğu bu şəhər, Azərbaycan əsgərinin fədakarlığı, döyüş taktikası və Vətənə olan sevgisi ilə silahlanmış şəkildə azad edildi. Şuşanın azad olunması, Vətən müharibəsində qələbəmizi təmin edən qəti addım oldu və Ermənistanın kapitulyasiyasına gətirib çıxardı. Şuşanın azadlığı, 8 noyabrın xalqımız üçün Zəfər Günü kimi tarixə həkk olunmasına səbəb oldu.
Noyabrın 10-da isə Azərbaycan, Rusiya prezidentləri və Ermənistan baş naziri arasında üçtərəfli Bəyanat imzalandı. Bu Bəyanat Ermənistanın tamamilə kapitulyasiya etdiyini və Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpasını rəsmiləşdirdi. Üçtərəfli Bəyanata əsasən, Ermənistan ordusunun qalıqları bölgəni tərk etməli, işğal altında olan Ağdam, Kəlbəcər və Laçın rayonları döyüşsüz Azərbaycana təhvil verilməli idi. Bu qərarlar Azərbaycanın Vətən müharibəsində qazandığı qələbəni diplomatik müstəvidə daha da möhkəmləndirdi və münaqişənin hərbi fazasının sona çatdığını təsdiqlədi. Beləliklə, 20 noyabrda Ağdam, 25 noyabrda Kəlbəcər, 1 dekabrda isə Laçın Azərbaycan Ordusu tərəfindən döyüşsüz geri alındı. Bu rayonlar heç bir şəhid verilmədən, təntənəli şəkildə azad edildi.
2022-ci il avqustun 26-da Laçın şəhəri və Zabux, Sus kəndləri də nəzarətə götürüldü. Bu hadisələr Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün tam təmin olunmasını və Vətən müharibəsinin məntiqi yekununu simvolizə etdi. Müharibə zamanı göstərilən qəhrəmanlıqlar və əldə olunan tarixi qələbə Azərbaycanın hərb tarixində misilsiz bir yer tutdu. Hər bir azərbaycanlı bu qələbəni öz qürur mənbəyi kimi qəbul edir, xalqımızın birliyinə və gücünə inamını daha da artırır.
Vətən müharibəsi nəticəsində qazanılan Qələbədən sonra Azərbaycanın yeni inkişaf mərhələsi başladı. Hazırda işğaldan azad edilmiş ərazilərdə böyük miqyaslı bərpa və yenidənqurma işləri həyata keçirilir. Şəhərlər, qəsəbələr, kəndlər və tarixi abidələr yenidən inşa edilir, dağıdılmış infrastruktur bərpa olunur. Azad edilmiş ərazilərimizdə iqtisadiyyatın, kənd təsərrüfatının və turizmin inkişafı üçün mühüm layihələr həyata keçirilir. Azərbaycan dövləti, azad Qarabağımızı yenidən canlandırmaq, onu inkişaf etdirmək üçün hər bir vətəndaşımızın dəstəyini alaraq sarsılmaz iradə ilə çalışır.
Azərbaycan xalqı bu qələbəni bizə bəxş edən şəhidlərini heç vaxt unutmayacaq. Onların əziz xatirəsi daim xalqımızın qəlbində yaşayacaq və gələcək nəsillər üçün örnək olacaq. Biz bu şanlı qələbəni əldə etməyimizdə əməyi keçən bütün qəhrəmanlarımızı daim hörmətlə yad edirik və onların ruhunu daima əziz tuturuq. Zəfər Günü hər il böyük təntənə ilə qeyd olunaraq, xalqımızın qəhrəmanlıq salnaməsi kimi tarixin parlaq səhifəsinə yazılmışdır.
Şanlı Qələbəmiz, Azərbaycanın müstəqillik və suverenlik yolunda göstərdiyi iradə və mübarizə Azərbaycan xalqının gücünü və dözümlülüyünü bir daha bütün dünyaya nümayiş etdirdi. Ölkəmiz, tarixin bu önəmli dövründə öz haqqını, ərazi bütövlüyünü qoruyaraq dünyada böyük nüfuza sahib bir dövlət olaraq irəliləməyə davam edir. Azərbaycanın bu haqq mübarizəsində əldə etdiyi uğurlar xalqımızın və dövlətimizin gələcək inkişafına əbədi olaraq təsir göstərəcəkdir.
Zəfər Günün mübarək, Azərbaycan! Bu tarixi qələbə Azərbaycan xalqının, döyüşkən ruhunun, müstəqillik əzminin və ərazi bütövlüyünü qorumaq uğrunda göstərdiyi qətiyyətin bir daha sübutu oldu.
Gülnarə Allahverdiyeva
ADPU-nun nəzdində Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Kollecinin müəllimi
