Azərbaycanın əsrarəngiz rəqslərindən biri Moskvada Ermənistanın “milli rəqsi” kimi təqdim edilib.
Müstəqil.Az xəbər verir ki, ermənilər Moskvada növbəti dəfə Azərbaycan əleyhinə təxribata əl atıblar. Bu dəfə onlar məşhur “Uzundərə” rəqsini (Dahi Üzeyir bəyin “O olmasın, bu olsun”da istifadə etdiyi rəqs) mənimsəyiblər.
Moskva. 7 may. Millət teatrı. Dinləyin…
Unudanlar üçün Məşədi İbadın əfsanəvi mahnısını xatırladaq:
Bütün notlarına kimi eynidir. Bu plagiat deyil, konkret oğurluqdur. Mədəni irsin mənimsənməsidir!
Bu necə baş verə bilərdi?
Bu suala cavab tapmaq üçün XX əsrin əvvəllərinə, məhz 1919-cu ilə qayıtmaq lazımdır. Üzeyir Hacıbəyovun “O olmasın, bu olsun” operettası məhz həmin il ilk dəfə ekranlaşdırılıb.
Filmin rejissoru Ermənistan SSRİ-nin xalq artisti Baqram Papazyan olub. İlk filmin digər ölkələrdə uğur qazanmamasına və unudulmasına baxmayaraq, Ermənistanda 300 dəfədən çox nümayiş etdirilib.
Həmin vaxtdan da “Uzundərə”nin melodiyası özünəməxsus poetikliyi ilə qəlbləri fəth edir və təbii ki, ermənilərin “sevimli toy rəqsinə” çevrilir.
İndi bu barədə ermənilər internetdə belə yazırlar:
“Çox əsrlər əvvəl bu rəqs Ermənistanda yarandı. Ermənilərin sevdiyi ənənəvi toy mahnılarından biri – gəlinin mahnısıdır. Onu solo və qrupla ifa etmək mümkündür”.
Daha bir fakt…
Azərbaycanlılar bu mahnının ermənilər tərəfindən oğurlanmış milli musiqiləri olduğunu ilk dəfə 1955-ci ildə öyrəndilər. Həmin ilin 18 fevralında bütün Sovet İttifaqında həmin Azərbaycan musiqisinin istifadə olunduğu “İt və pişik” cizgi filmi göstərildi. Lakin bu hələ son deyil. Ən böyük üzsüzlük isə musiqinin müəllifi kimi erməni bəstəkar Karen Xaçaturyanın göstərilməsidir.
Cizgi filmi erməni yazıçı Ovanes Tumanyanın eyniadlı nağılı əsasında yaradılıb.
Cizgi filmində Azərbaycan melodiyası səslənir, titrlarda isə çoxlu erməni adları var! Sonra isə Moskvada əfsanəvi Azərbaycan musiqisinin nəyə görə erməni musiqisi kimi təqdim olunmasına təəccüblənirik.
8.33-cü dəqiqədən başlayaraq bu cizgi filmini izləyin:
Qeyd edək ki, bu cizgi filmində çobanın tütəklə ifası, qavaldaş çalarları və s. digər elementlər də oğurluqdur və birbaşa bizim mədəniyyətimizin talanmasıdır.
Əli, Orxan
