Posted in Dünya, Ədəbiyyat, Xəbər Xətti Ayrılıqdan məmnun olur şairlər… – Səyyarə Toyçiyeva (Özbəkistan) Müstəqil AZ 11:10 / 07 Avqust 2021 SAYYARA TOYÇİYEVA Səyyarə Toyçiyeva – Özbəkistan Yazıçılar Birliyinin üzvü, Özbəkistan Dövlət Sənət və Mədəniyyət İnstitutunun üzvü, Professor, Doktor. “Vafo bo‘lib uyg‘onaman” (Vefa Olur Uyanırım, 1987), “Men seni qizg‘onaman” (Ben Seni Kıskanırım, 1989), “Ko‘zlaringni sog‘inaman” (Gözlerini Özlüyorum, 1997), “Elim” (Halkım, 2000), “Sanamgina” (Senem, 2008), “Suyanganim so‘z bo‘ldi” (Güvendiğim Söz Oldu, 2018). adlı şeir kitablarının, “Buyuk inson boshlagan yo‘l” (Büyük İnsanın Başladığı Yol, 2016), “Munavvar zamin”(Münevver Zemin, 2017), “Iftixor” (İftihar, 2017), “Vodiylarni yayov kezganda” (Vadileri Yaya Gezerken, 2019) nəsr kitablarının müəllifidir. “Shaxs ijtimoiy faolligi” (Bireyin SosyalAktifliği, 2004), “Ijtimoiy siyosat” (Sosyal Siyaset, 2008) (A.Norbekov ile birlikte), “Milliy istiqlol g‘oyasi: asosiy tushuncha va tamoyillar” (Milli Bağımsızlık İlkesi: Temel Düşünce ve Tamyüller, 2010), “Shaxs ijtimoiy faolligi va ma’naviy madaniyat” (Bireyin Sosyal Aktifliği ve Manevi Medeniyet, 2016) elmi kitabları və 60 -dan çox elmi məqalələri çap olunmuşdur. Sayyara Toyçiyeva’nın 200-dən çox şeirinə Özbəkistanın tanınmış bəstəkarları musiqi bəstələmiş və çox sevilən musiqiçilər tərəfındən səsləndirilmişdir. “O‘zbekiston – Vatanim manim”, “Tarona” ve diğer sanat şölənlerinin qalibidir. O Özbekistan’da son zamanlarda həyata keçirilən, mənəvi mədəni islahatları anlatan “Saodat manzili” (Saadet Menzili), “Barkamollikfasli” (Olgunluk Mevsimi) adlı filmlərin mətin yazarıdır. 1999-cu ildə “Şöhrət” ordeni ilə təltif olunmuşdur. İSTANBUL, AFFET… Bileti geri verdim, affet İstanbul, Seni göremeden veda ediyorum. Ben gitsem üzülür ince bir gönül, O zaman huzuru bulamam sende. Bana göre değil, seyran, geziler, Çalışmadan boş-boş gezemem, inan, Dostlarım denizi, yıldızı över, Benim hayalimde tedirginlik var. Hayat derya değil, hayat bir ayna, Ne yapsan geri gelecek tekrar. Sonra beni Allah affetmez asla, Aziz insanımı incitsem eğer. Sık sık ağrır şu parça kalbim, Gözlerim kapatır, gülümsüyor hep. Ben şu yakınlarda bulunmam gerek, Uzağa gidemem, inan, İstanbul. ÖZBEKİSTAN Yoluma dört gözle bakan, Dört değil bin gözle bakan, Bana dünyanın tahtını değil, Ömür boyu baht dileyen, Anamsın, can Özbekistan. Üç bebeğim, üç boncuğum, Benden arda kalan sözüm, “Annem”, diye ağıt yakar, O dünyaya gider çağım, Çocuğumsun – Özbekistan. Vatansız can cihan nerde, Huzur nerde, sükûn nerde, Özbekler vardır her yerde, Cennet Özbekistan nerde? Canımsın – Özbekistan. İLK SEVGİM Ateş midi, alev midi, yıldırım mıydı, Amacın ne, beni tamam yakmak mıydı, Bana bakıp hüzünlere dalmak mıydı, Ne gizlidir gözlerinin diplerinde. Ben bir gülüm, kokularım sana yetmez, Şeftalimsi baharlarım sana yetmez, İki dünya münacatım artık bitmez, Resmim vardır yüreğinin yarasında. Sevgiyim ben tırnağımdan saçıma dek, Vefayım ben inan ta bin yaşıma dek, İsmin kazdım meğer kabir taşıma dek, Şiir söylerim sözlerin en âlasında. El uzatsam semalara yeter elim, Benden mutlu ayağının tozu gülüm, Ey şivekâr, fevkalbeşer sahir nefes, Senin gibi delikanlı nerde gülüm. Sevdiğim sen, yandığım sen, canım, gönlüm, Canım dersem, gönlüm olur dilim dilim. Biribirine yetişemeyen az mı gülüm, Bu ilde de var mı dersem yanar dilim. KORKUM Korkmam, baharlarım kış olur diye, Gerçeklerim hayallere dönür diye, Hayaller kuş olup uçar gider diye, Senden ayrılmaktan korkuyorum hep. Gönül evimize keder mi girdi, Gözümden gözüne nazar mı geldi, Korkmam derdlerinden eski mi, yeni, Senden ayrılmaktan korkuyorum hep. Kim dost, kim düşmandır bilemiyorum, Özür dileyerek, yaşıyorum Tanrım, Bir derdine çare olurum belki, Senden ayrılmaktan korkuyorum hep. Seni sevmek yârim, en tatlı talih, Bu tatlı talihi veren de Allah. Artık ben razıyım kadere, ama Senden ayrılmaktan korkuyorum hep. GÜLLER GETİR Sevgini şefkatine sar gülüm, Kimse bilmez sırlarını gizle gülüm, Kalp korunu, sırlarını ekle gülüm Bana güller getir sevgilim. Gözlerinde alev alsın muhabbet, Yansın gülüm, gülsün muhabbet, Yeniden uyansın muhabbet, Bana güller getir sevgilim. Haber geldi senden haber yok, Gözlerim yolunda avare sen yok, Yüreği yufka, kalbi taş yârim, Bana güller getir sevgilim. Hayat aslı büyük sınavdır, Çilelerden çürüdü canım, Kıskançlıktan isyanlar sardı, Bana güller getir sevgilim. Saraplar bekledim durdum, Yoruldum, yılmadım durdum, İnan seni amma özledim, Bana güller getir sevgilim. Dünya bir taraf öbüründe sen, Bakıyorum Kıble tarafındasın, Nerdesin yâr Taşkent’te misin, Bana güller getir sevgilim. BENİMSİN Soğuk kışın nefesi yalan, Beyaz karın ışığı yalan, Düşlerimin yorumu yalan, Benimsin yâr benimsin inan. Beni yoran elemler yalan, Beni yutan sitemler yalan, Sensiz gelen baharlar yalan, Benimsin yâr benimsin inan. Yalnızlığı sevdiğim yalan, Başkasını sevdiğim yalan, Seni artık sevmediğim yalan, Benimsin yâr benimsin inan. Hüznün uzun endamı yalan, Kırık kalbin düşleri yalan, Ayrılığın küyleri yalan, Benimsin yâr benimsin inan. Gözlerimi alamam senden, Ayrılığa inanmam aman, Bügün ateş olarak yandım, Benimsin yâr benimsin inan. SENSİZ GÜNLERİM Yıldızlara yetmiyor elim benim, Yollarında yürülmeyen yolum benim, Yarı kaldı yarı olan kalbim benim, Anne, Sana gidemediğim günlerim çok. Bulutlardan yüksek başı kızım, diyen, Ömrüden de hüznü uzun kızım, diyen, Benimledir bağrı bütün kızım, diyen, Anne, Sana gidemediğim günlerim çok. Anne oldum dertlerini anladım da, Hayatın zor okulunu okudum da, Kalp eridi, kalpten şiirler döküldü de, Anne, Sana gidemediğim günlerim çok. Yüzündeki kırışlara yüzümü basayım, Kalbindeki düğümlere gözümü basayım, Derdini ver, ağrıların benim olsun, Anne, Sana gidemediğim günlerim çok. Meşhurluğun bezdirdiği anlarım çok, Kirpiğimde selden kalan nemlerim çok, Bugün beni anlamayan kimseler çok, Anne, Sana gidemediğim günlerim çok. Yavrum için şefkatımı vermem gerek, Beyim için güzelliğim, sihrim gerek, Sana benim sağlığım ve ömrüm gerek, Anne, Sana gidemediğim günlerim çok. ÖZLEYİNCE Yâr, güneşe yetmiyor elim, Dünyalardan sıkıldı canım, Neredesin sevgim, sevgilim, Nerelere başvurayım özleyince? Dünya ile derdim yok benim, Akla gelse kar yağar kalbe, Bakışları alev gizemlim benim, Nerelere başvurayım özleyince? Kökleri toprağa sinmiş bir ağacım, Topraklardan gücün alan dev ağacım, Hali yaman, canı aman bir gölgeyim, Nerelere başvurayım özleyince? Duyamıyorum sesini gülüm, Özünü de sözünü de özlüyorum. Gerçek midir, gelmez mi oldun, Nerelere başvurayım özleyince? Ruhum sarar binbir galeyan, Şiire, küye sığmayan ayan, Yalan dünya içre bir beyan, Nerelere başvurayım özleyince? Ben aşka mı, aşk bana küskün, Anladığım, yazdığım gerçek, Ömrüm aslı en büyük sual, Nerelere başvurayım özleyince? SEVGİLİM Sevgilim! Seni diye yanıyor kalbim, Sevgilim! Seni diye sevinir dilim, Sevgilim! Seni diye döşenir yolum, Sevgilim! Demir midir bu baş, taş görünür, Yağmur mudur gözümdeki yaş görünür, Canım ateşler içinde kor görünür, Sevgilim! Sevgilim! Sevgi aslı ateş midir, yoksa isyan, Bin ölünür bin dirilir bu ne devran, Bu tarzda yaşamak bize reva mıdır ne? Sevgilim! Sevgilim! Ben dünyaya yanlış mı geldim, Aşkın yollarında tek mi harcandım, Kadın olmak böyle çile mi çekmek, Sevgilim! HALKIM Halkım, adın yüksek, şanın yüksek, Hep çırpındım, ışıklara, ziyalara, Dünyalara değer helal rızıklarla, Helal evladları verdin dünyalara. Halkım, niyetleri yüce değerim, Niyetine uygun kutlu ikbalin. Özbek, aslın, ataların büyüktür bil, O yüzden de büyük olur geleceğin. NE YAPAYIM? Yandım, koştum, bin bir telaş boynumda, Bir kaç kitap, bir kaç şiirim koynumda, Annem bekler gözleri dört yolumda, İyi çocuk olamadım ne yapayım? El öpmeye gelemedim anneciğim, Halin nedir soramadım elticiğim, Gelin olup gönlünüzü alamadım, İyi gelin olamadım ne yapayım? Çalışırken işten bazen geç gelirsem, Bağırdınız, çağırdınız ben de güldüm, Bana siz gerek, makam gerekmez İyi kadın olamadım ne yapayım? Vakit bulup okuluna gelmiyorum, Kaçta okuyorsun hatta bilmiyorum, Canım yavrum gözlerinde uyuyorum, İyi anne olamadım, ne yapayım? Şaşırmayın, kardeşlerim sözüme, Gerçekleri açık söyledim yüzüme, Kendim bile inanmıyorum kendime İyi insan olamadım, ne yapayım? BABA Gerçi dostum düşmanımdan çok, Gerçi her dem iyiler hemdem. Taş şehirde yer-yurt edindim, Baba, seni çok özledim, çoook. Bir sözcükte bin türlü mana Ortasında döner kuşkular. Şaşırdım bu döner dünyada Baba, seni çok özledim, çoook. Kalbim sanki cam bir piyale Aman, buralarda kırılabilir. Benden de zor üç çocuğuma, Baba, seni çok özledim, çoook. Bulduğum hep iyilik, şefkat, İnandığım sebat ve iman. İşim var, karnım tok, lakin Baba, seni çok özledim, çoook. YEMİN Rahat-rehavetten vaz geçip – Söz derdinde divane sarhoş, Nadire misali yakıp yandırıp – Yaşamazsam adam değilim! Yüreğimde ötüyor kumru – Ötüşleri yanık, isyankâr. Her yürekte Vatan görmüyorsam Şair deme beni yalandır, yalan! Zekilerin neslindenim ben Uyutmuyor nur-u dehalar, Hâmid gibi yazamıyorsam Üzülmez mi Şarâf dedeler. ÖZLEM Şiir hikmettir, bilim ibadet, Kervanım ben. Yardımcım Allah. Buğday kokulu şiirler yaz diye – Rüyalarıma giriyor Cizzah, Rüyalarıma giriyor Cizzah, Rüyalarıma giriyor Cizzah. ANNEMİN DİLEĞİ Anneciğim meleğim, yufka yüreklim anam, Munisim, şefkatlim, ince gönüllüm anam, Gözlerinde gizlenmiş dertleri varım anam, Şair evladımı koru, diyorsun hep. Derler yeganedir anan, yegane dostun, Yar – birader değil, doğurduğun dost. Sabah seccadede yakardığın dost, Şair evladımı koru, diyorsun hep. Göz açsam etrafımı ateş kapladığında, Yazdıklarım başıma bela olduğu anda, En yakın dostlarım düşman olduğunda, Şair evladımı koru, diyorsun hep. Sormuş muydun yavrum şair olsun diye, El-ulus içinde meşhur olsun diye, Yaşıyorum varım yoğum şiirim diye, Şair evladımı koru, diyorsun hep. Dayanmak zor özlemlerin acısına, Yetermi hiç tövbelerim günahıma, İnan, her gün gelmek istiyorum, ana, Şair evladımı koru, diyorsun hep. Kurban olurum uzaklardan bana gelsen, Şiirlerimi okuyup bir güzel dualar etseniz, En büyük şiirim – Siz, anam, eğer bilseniz. ŞAİRLER Cancağızlar, kurban olam adınıza, Özbek olan neslinize, zatınıza, Sözüm çıkmasın, aman, aklınızdan Sizden çok seviyor sizi şairler. Cancağızım, kalbimdeki güneşlerim, İnandığım, tapındığım mihraplarım, Hak yolunda, haktalebim – hitaplerim, Adalete ustun olur şairler, Hak var yerde bütün olur şairler. Cancağızlar, kızı sevin şair gibi, Kıskanınız, kıvranınız şair gibi, Ateşlerde kavrulunuz şair gibi, Muhabbette Mecnün olur şairler, Ayrılıktan memnun olur şairler. Gözümdeki gözbebğim, varım yoğum, Kabrime dek gelenlerim, özüm sözüm, Milletimin taze gülü, sümbülüdür şairler, Yaradanın en sevdiği kullarıdır şairler. Türkcədən tərcümə : Marufjon Yuldasheva aiddir. Müstəqil.Az