Fevralın 19-u mərhum şair Fərqanə Mehdiyevanın doğum günüdür…
Fərqanə, ilk doğum günündür ki, sənsiz qeyd edəcəyik. Daha doğrusu, bu günü sənsiz yaşayacağıq. Mən də, “əkiztayım” dediyin qardaşın, fevralın 23-də 57 yaşımı tamamlayıb, ömür karvanımı sürüb sənsizliyimin zamanını daha da uzadacağam.
Hara qədər, hansı zamana qədər, bilmirəm. Haqq dünyasında sənsən, haqqı sən bilərsən və məni, çoxlarının həqiqət olaraq qəbul etdiyi və bizim daha çox inandığımız əkiztayının gəliş zamanını gözləyəcəksən.
Gözlə!
Bir vaxtlar mənə dediyin “Çöl də “içəri” kimidir” deyimini sənə indi mən deyim… Heç nə dəyişməyib, çölü necə qoyub getmişdinsə, eləcə də durub qalır.
Yox, dəyişikliklər də oldu. Bu başabəla pandemiya qurtarsa, toylar, şadyanalıqlar başlasa, “Laçınsız “Laçın”a oynama, qardaş”, demişdin ha, görəcəksən ki, qol qaldırıb oynayırıq. Ruhuna bəyandır axı, səndən sonra torpaqlarımızı geri aldıq. Ordumuz düşməni darmadağın etdi, şeirlərinin mayası olan torpaqlarımızı – Kəlbəcərimizi, Laçınımızı, Şuşamızı… bir sözlə, küllü Qarabağımızı azad etdik… Ruhun sevinsin, Ruhun aydın – gözümüz aydın, bacım mənim.
Sən gedəli ağır xəstəliyə düçar olduğun zaman ağrılarını da götürüb köçdüyün evində üç dəfə olmuşam. Sonra getmədim.
Evinin istisi, həyat yoldaşının, balalarının, nəvələrinin mehribanlığı – necə qoyub gedibsənsə, eləcə də qalıb. Sevə-sevə gəlin gətirdiyin balamızın əlinin nəfəs verdiyi otaqların da səliqə-sahmanı sən qoyub getdiyin kimidir – doğmadır hər şey. Məşhur mahnıda deyildiyi kimi, “Təkcə sən yoxsan…”
Bu evə isinişə bilmədim. Son nəfəsini aldığın otaqda sənsiz oturmaq da çətindir, Fəqişim, əkiztayım mənim. O evin havasını udmaq mənə ağır gəldi, ar elədim…
Xətai rayonu N.Tusi küçəsindəki evini xatırlayıram səndən söz düşdükdə. Ülfəti böyüdüb əsgər yola saldığın, Ülkəri böyüdüb ər evinə göndərdiyin o ev necə də doğmadır mənə. Sevginin, Mələyin kəpənək nəfəsi qədər səssiz nəfəslərinin aldıqları, ayaq tutub yeridikləri ev… Mənim dəfələrlə qonaq olduğum, səni ziyarət etdiyim ev… qapısında, mətbəxində, divarlarında əlinin, nəfəsinin izi qalan ev, şeirlərinin doğulduğu, minlərlə insanın ürəyinə qonması üçün pərvazlanam ev… Sənsiz, lakin xatirələrini daşında, divarında yaşadan ev – doğma ev.
Bizdən ayrıldığın günün 40-cı günündən sonra iki dəfə son mənzilinə gəlmişəm. Dərdləşmişəm. Xatirələrinlə baş-başa qalmışam, səndən üzr diləmişəm; axı arada səni qınadığım vaxtlar da olurdu: “Sən özün öz qədrini bilmirsən, sənin nə boyda şair olmağını özündən başqa hamı bilir”, – deyib, ola bilsin ki, xətrinə dəymişəm.
Yadındadır, sən həmişə gülərdin, “Bacın sənə, qurban”, deyərdin…
Mən həbsdə olanda şeir yazmışdın:
Qəmli-qəmli, fağır-fağır,
Yerişə bax, daşdan ağır,
Üz-gözündən həsrət yağır,
Adamlar qərib kimidi.
***
Tükənib dözümün, tabın,
Tapammadın o cavabı,
Könlüm çəkdiyin əzabın,
Ağrıyan yeri kimidi…
***
Hər günün üstündə bir daş,
Kəsilən dil, yeyilən baş,
Biz də sən gündəyik, qardaş,
“Çöl” də “içəri” kimidi… – demişdin.
Ağır xəstə olanda, açıq ürək əməliyyatı keçirəndə, əlin, dilin, ürəyin yenə də dinc durmadı, az qala ağı qarışıq alqış dedin:
Min arzun var, min istəyin.
Diləyinə bacın qurban.
Boranına, yağışına.
Küləyinə bacın qurban.
***
Yüz dərdin başından aşır.
“Yerinə qələm danışır”
Yaxşı seçdin dost-tanışı
Ələyinə bacın qurban.
***
Düzəlmir bu dünya nədən.
Hanı gələn… hanı gedən.
Etibarsız zəmanədən
Gileyinə bacın qurban.
***
Ruhdur bizi sağ saxlayır.
Dərd şairi varaqlayır.
Demə, ürəyim ağrıyır,
Ürəyinə bacın qurban… – deyib də anam, bacım əvəzi təskinlik vermisən.
Səni nə qədər çox istədiyimi bilmisən, məni nə qədər çox əzizlədiyini görmüşəm. Bu ana qayğısı, bacı diqqəti idi.
Mən həbs həyatı yaşayanda “Burda darıxmaq olmaz” deyə bir şeirlər kitabı yazdım. Darıxmağın nə olduğunu sən anlatdın mənqarışıq dostlarına, doğmalarına – ərinə, oğluna, qızına, nəvələrinə, bütün səni sevənlərə. Qabaqcadan elə belə də demişdin: Mən sənə darıxmaq öyrədəcəm.
Açılan səhərdən üzü axşama,
Mən sənə darıxmaq öyrədəcəyəm.
Bir bahar axşamı söykənib şama,
Mən sənə darıxmaq öyrədəcəyəm.
***
Həsrətin gözümdən axıb süzülər,
Bu varaq ömrümə misram düzülər.
İkimiz darıxsaq, dünya düzələr,
Mən sənə darıxmaq öyrədəcəyəm.
***
Könlünü açıram ac ümidlərin,
Mənə taqət verin, mənə güc verin.
Döşənib üstünə xatirələrin,
Mən sənə darıxmaq öyrədəcəyəm.
***
Töküb gözlərimdən yaz yağışını,
Görərdim mən barı xoş baxışını.
Dizinin üstünə qoyub başımı,
Mən sənə darıxmaq öyrədəcəyəm.
***
Qorxuram güvənəm, güvəncim sına,
Yaman dirəşibdi qılıncım qına,
İşimi, gücümü atıb bir yana,
Mən sənə darıxmaq öyrədəcəyəm.
***
Səndən sonra xatirəni əziz tutub tərtib etdiyim kitaba sənsiz ən çox darıxan adamın, ömür-gün yoldaşın İlqarın təklifi ilə elə bu adı verdik: Mən sizə darıxmaq öyrədəcəyəm.
Sən bizə darıxmaq öyrətdin, Fərqanə…
Faiq Balabəyli
