I İnamın yaranma qaçılmazlığı (zərurəti)
Ərəblərin bəlli işğalçılığı – İslam bayrağı altında öldürmələr, soyğunçuluqlar, Babəkin amansız öldürülməsi; Azərbaycanın ikiyə bölünməsi, zaman-zaman Rus, İran Azərbaycanı kimi qoltuqlanması; özgürlüyün (azadlığın), bağımsızlığın (müstəqilliyin) yavaş-yavaş xalqın əsas sayının şüurundan silinməsi, müstəmləkə aqibətinə öyrəşdirilməsi; Tarixin ayrı-ayrı dönəmlərində (istər siyasi, istər mədəni-ideoloji yöndə) irəli duran aydınların, yaradıcı insanların qısa zamanda geri oturdulması, xalqın düşüncələrə, eyitimlənməyə yönəldilməsinin qarşısının alınması, – bu sıradan bolşeviklərin bağımsızlığımıza divan tutması, vətənimizin bəlli parçasını Ermənistanlaşdırması; milli şüurun məhv edilməsinin 37-ci il zirvəsi; kütlənin ağlında irəli duranlarımızın dönük, satqın kimi epitetlərlə ləkələndirilməsi; ulusumuzun adının pozularaq mücərrəd millət (azərbaycanlı) anlayışının ona yeridilməsi (elə-belə deyildi, demokratiya oyunları başlayanda ayrı-ayrı yurdsevərlərin, aydınların türk adımızı gündəliyə gətirməsi xalqın içində istehza ilə, ikrah duyğusu ilə qarşılanırdı. Bu yanaşma bu gün də davam edir); Sovet-rus imperiyasının Azərbaycan insanlarının ağlında Türkiyəyə qarşı düşmənçilik toxumu səpməsi, türk adına qarşı nifrət duyğusu formalaşdırması hələ də yaddaşlardan tam silinib getməyib.
Eləcə də, Batı demokratiyasının “Qarabağ, 20 Yanvar, Xocalı” vəhşətləri yaratması b.k. İnamın gərəkliyini üzə çıxardı, belə bir ulusal olayın başlamasını ortaya gətirdi.
Bizim xalqımızı yüzillərdir əzirlər, özgələşdirirlər. Başqa dillərin, mədəniyyətlərin, gələnəklərin etkisi ilə dilimizi, mədəniyyətimizi, gələnəklərimizi əritməyə çalışırlar. Bu xalqı əzdikcə ürəyi yumşalır, duyğuları kövrəkləşir, yağı zülmünə, həqarətinə, alçaltmasına dözür. Bu gün içdəki, dışdakı siyasət ulusumuza “dözümlü xalq” statusu yaradıb. Bu ad toplumun içində özü haqqında lətifələrin yaranmasına nədən olub. “Dözümlü xalq” sözü artıq lağlağı kimi dilə gətirilir. Xalq getdikcə alçaldılmasını adi qarşılayır, üzünü itirir, özünə inamı aradan gedir. Kişiliyin ölməsinə, qadınlığın itməsinə, qeyrətə lağ edilməsinə qarşı onda utanc duyğusu baş qaldırmır. Bunun qarşısını heç bir çaba almır, ala bilmir. Aydın sayılanlar, bilimli adamlar addımı dala qoyur, durumla barışır, şərəfsizliyə öyrəşir. Ulusal yaradıcılığa girişmək istəyən tapılmır, hamı köhnəliyin tələbinə boyun əyir, mədəni quruculuq qıraqdan gözlənilir, xalqda əsarətə alışma formalaşır. Üzərimizdə assimilyasiya əməlləri həyata keçirildikcə, ruhumuz özgələşdirildikcə, xalq kimi yaşamağın mümkünlüyünə inam aradan getdikcə fəlakətlər çoxalır. Xalq bireylərinin gözündən düşür. Söz yox, belə bir durumda xalqın var olmasına doğru əmələ başlamaq – başlayana misilsiz çətinliklər vəd edir. Bu çətinliyin ağırlığına dözmək, axıra qədər getmək üçün təkcə şəxsi keyfiyyətlər – hünər, iradə yetərsizdir. Çünkü özgələşdirmə əməlləri içərimizə, yaxşı işlənilmiş nəzəri, ideoloji proqramlarla yeriyir. Bizi bir xalq olaraq özgələşdirən faktorlardan biri dindir. Dinə qarşı isə nə dövlət dirəniş göstərir, nə aydın, nə bilgə (alim). Bu halda xalqın özəllikləri haqqında düşünmək xeyir verməz, işə çevrilməz. Xalqın özünü tanıması baş vermirsə, avamlıqdan, gerilikdən ayılmaz, ayrılmaz.
Xalqı özgələşdirən ikinci faktor siyasi ideologiyadır. Bu sahədə də bizimkilər yaradıcılıqla uğraşmırlar. Siyasi ideyalar da hazır şəkildə qıraqdan gətirilir. Bunun da milli dövlətçilik xassələrinə uyarlığı yox. Siyasi ortamda irəli çıxanlar xalqa öz sözünü deyil, əsasən özgə sözünü deyirlər. Xalq özününkülərin diliylə özgələri eşitməli olur. Bunun da kökündə yenə dini baxış dayanır. Çünkü din xalqı avam, kütlə səviyyəsində saxladığı üçün siyasi özgəlik onu yönətə (idarə edə) bilir. Nə qədər ki, xalq kütlə səviyyəsində qalır, o, vədlərin dalınca gedir, düşüncənin dalınca getmir.
Milli ideya ortaya qoya bilməyənlər hakimiyyəti söyməklə xalqa təsəlli verirlər. Özlərinin yolsuzluqlarını da hakimiyyətin suçunu qabartmaqla pərdələyirlər. Hakimiyyətin yaratdığı sosial sorunları sadalamaqla içəridəki hər cür yabanı etkilərə bəraət hazırlanır əslində. Hakimiyyəti antimilli ideyalara qapı açmaqda, bu ideyaların xalqın içində əngəlsiz yayılmasına ortam yaratmaqda suçlamırlar. Çünkü özləri də bu ideyaların daşıyıcılarıdırlar.
Hakimiyyəti söyməklə xalqı “sevindirənlər” heç nəyə yetə (nail ola) bilmədilər. Söyüşlərlə xalqı ruhlandırırlar ki, hakimiyyətdən nəsə qoparsınlar. Xalqda söyüş “ruhu” yaradırlar. Söyüşdən “ilhamlanan” kütlə zəlilliyin son həddinə çatır. Təkcə (yeganə) düşməni kimi hakimiyyəti bilir. Düşdüyü durumun köklü nədənlərini dərk eləmir.
Xalqın özgələşməsinə ortam yaradan əsas sahələrdən biri də bilim, eyitim (elm, təhsil) yönündəki çalışmadır. Dünyanın hər yerində bilimə yanaşma sırf siyasi yanaşmadır. Siyasi yanaşma daha çox alver yanaşmasıdır. Ona görə də bilim gəlişdikcə həyat gerçək gözəlliklərini daha çox itirməkdədir. Bilim daha çox xudbinliyə, xudpəsəndliyə yarayır. Xudbinlik sevgi duyğusunu bütünlüklə əvəz edir. Heyvan yalnız öz balasına isti yanaşdığı kimi, xudbinləşən, xudpəsəndləşən bilimli də əsasən öz ailəsinə isti yanaşır. Ancaq bu yanaşma maddi gərəklikdən başqa bir şey olmur. Bilimlə alver edən adam maddi üstünlüyə can atır, bu meyil bütünlüklə ailənin psixologiyasına hakim kəsilir. Ailə ruhsal dəyərini itirir, xalqın mənəvi varlığından ayrılır. Xudbinliyin, xudpəsəndliyin yaratdığı bireysəl bağımsızlıq ulusal birliyin pozulmasına gətirib çıxarır. Xalqın mənəvi-ruhani özülünü yaratmalı olan ailə çəkişmə (rəqabət) olayına çevrilir. Hər kəs övladına eyitim verir ki, genel (ümumi) çəkişmədən geridə qalmasın, maddi əskiklikdən yaxa qurtarsın. Eyitim (təhsil) toplumun xudbinləşməsinə qulluq göstərir. Eyitimdə rüşvət bu prosesi daha da yeyinlədir, toplumsal (ictimai) bəlaya çevrilir. Mənəviyyatsızlığın hökm sürdüyü toplumda eyitim xalqın qurulmasına deyil, uçulmasına qulluq göstərir. Eyitimin məqsədi insan deyil, maddiyyatçılıqdır. Bu səbəbdən də eyitimdəki irəliləyişlər toplumsal geriliyi aradan qaldıra bilmir. Xalq ixtisaslaşır, ancaq insanlaşmır. Çeşid-çeşid ixtisaslar yaranır, aydınlıq yaranmır. Fizikanı öyrənən mənəviyyatı öyrənmir. Fizikanı öyrədirlər, mənəviyyatı öyrətmirlər. Əslində bilimləşən toplum sürüləşir, xalqlaşmır. Mənəviyyatsızlıq eynilik yaradır. Həyatın bilimə ehtiyacı var, ancaq bilim həyatın başına oyun açır. Eyitim alana vətəni etibar eləmək alınmır, xalqı ona tapşırmaq risk demək olur. Eyitim alan din avamlığından qırağa çıxmır, siyasətin kölgəsindən ayrılmır. Eyitim araçılığı ilə bireylər yönətilir. Dövlət zor araçılığı, siyasət aləti olaraq qalır. Dövlət bireyə eyitim verib xalqdan ayırır, onu xalqçılığa qarşı işlədir. Beləliklə, gerçəklikdə ədalətin baş tutacağına xalqda inam aradan gedir.
Xalqın həyatında yaranan iqtisadi enişlər bu deyilənlərə ciddi bir artırmadır (əlavədir). İqtisadi siyasət deyilən olay – iqtisadiyyatın mənimsənilməsi, xalqdan alınması anlamı daşıyır. Xalq iqtisadi sorunlardan ayılmır. Xalq acından ölür, ancaq ölkədə abadlıq işləri görülür. Öyrənci-öyrətmən yanaşmaları (müəllim-tələbə münasibətləri) alver səviyyəsinə enib, ancaq ölkədə yüksək estetik görünüşləri olan oxullar tikilir. Yəni görülən hər bir iş xalqın rifahından qıraqda baş verir. Yüksək təchizatlı xəstəxanalar qurulur, bunlardan toplumun çox az bir sayı qullana bilir. Saxta yoxlamalar (müayinələr), saxta sağaltmalar (müalicələr), saxta yanaşmalar xəstələrdə ruh düşkünlüyünə, inamsızlığa, bədbinliyə nədən olur.
Əslində içsəl siyasət əsasən iqtisadiyyatı ələ keçirmək üçündür. Siyasət insanların haqqını mənimsəyir, onlara hüquq adlı imtiyaz uydurub vəd edir. Hüquq – əslində çəkişməyə qatılmaq üstünlüyüdür (imtiyazıdır). Bu anlamda toplumun içərisində yalnız iqtisadiyyatı mənimsəyənlərin hüququ olur, ya da ödənilir. Yerdə qalanlar üçün hüquq önəmsiz bir anlayışdır. Toplumun yoxsul bölümü heç vaxt hüququnun təminatına girişə bilməz. Buna onun olanağı yoxdur, bunu heç gözə alan da yoxdur. Beləliklə, toplum siyasi qanunbazlıqlarla oynadılır, aldadılır, yönətilir.
Plüralizm – anarxiya xoru deməkdir. Bəşəriyyətə yaxşı bəllidir ki, hər kəsin bireysəl keyfiyyətləri olur – estetik zövqü, duyumu, sevgisi, nifrəti, bacarığı, istedadı… Bireylərin bu keyfiyyətləri yaşatması üçün mənəvi dirçəliş başlamalı, xəlqi ortama çevrilməlidir. Burada hər hansı bir “izm”ə gərək yoxdur. Plüralizm – bireysəl keyfiyyətlərin qorunmasına deyil, pozulmasına qulluq edir. Plüralizm – düşüncəsi, sözü olmayanların danışması hüququdur. Əslində anarxiyanın yaranması üçün düşünülmüş siyasi fəndgirlikdir. Biryönlülüyü (Vahid mövqeni), birxətliliyi, ümummilli birliyi dağıtmaq siyasətidir. Çoxpartiyalılıq, çoxqrupluluq, çoxqütblük parçalanmağa, bölünmüşlüyə gətirib çıxarır. Yadlığın, yabanılığın milliliyi kölgədə qoyması ilə sonuclanır. Xalq olmazın dərəcədə özündən ayrılır. Yuxarıda vurğuladığımız kimi, bireylərinin gözündən düşür.
Ancaq birey öz gözündən düşmür. Onun içində həqiqətə meyil, ədalət istəyi, döyüşkənlik əzmi tamam silinib getmir. Ən çətin anda bireydə olan bu keyfiyyət yenidən baş qaldırır, bireyi xalqın aqibətini dəyişməyə sövq edir. Bizim çağımızda Asif Ata – İnam Ata xalqın içindən irəli çıxmış, belə bir çətin döyüş işinə girişmişdir. Bireylərin həmin keyfiyyətlərinə inanmış, onlardan xalq yaratmaq haqqında düşünmüşdür. Yuxarıda vurğuladığımız kimi, ayrı-ayrı çağlarda başqa irəli çıxanlarımız da olub. Ancaq təkcə bireysəl keyfiyyətlərlə, yadlıqla özümlüyün sintezindən ortaya qoyulan ideyalarla belə bir ağır yükü çəkib aparmaq, sözsüz, çox çətindir, hətta olumsuzdur. Ona görə də Asif Ata Ruhsal Dirçəliş yolu tutdu. İrəli sürdüyü milli-bəşəri ideyalarıyla özünün bireysəl keyfiyyətlərinin birliyindən İnam Ocağı qaladı. Yalnız Yeni Dünyabaxış, Yeni İnam xalqın içindəki total özgəçiliyə qarşı dirəniş göstərə bilər, onu yurdundan qovub çıxarar.
II Xalq vecsizlikdən (biganəlikdən) çıxıb düşünə bilirsə,
özünütəsdiq olanaqları üzə çıxır
İnam ilk işini yaradıcısının özündə başlayır. Söz yox, İnam bir gündə yaranmır, illərin axtarışıyla cilalanır, gəlişir, oturuşur. Bu gedişin əsas hərəkətverici nədəni əngəlləri ötə bilmək, onun etkisində ilişib qalmamaq, azalmamaqdır. Bu baxımdan İnamın qurulması, gəlişməsi həm də bireysəl keyfiyyətlərin gəlişməsini tələb edir. Nəinki gəlişməsini, yeni bireysəl keyfiyyətlərin üzə çıxmasını, yaranmasını qaçılmaz edir. Ancaq İnamın elan olunması, yaradıcısının İnam tələbi yönündə içdən artması, özünün gerçəkləşmə olanaqları ilə tutuşdurmada qat-qat güclü olan təpkilərlə qarşılaşır. Bu təpkilər iki cür əngəl kimi ortaya çıxır: biri yaranan ideyanın tutumuna, etkisinə qarşı, o biri bənzərsiz bireysəl keyfiyyətlərin görünməsinə, təsdiqinə qarşı. Bireysəl keyfiyyətlərin təsdiqi də əslində qulluq elədiyi ideyanın yayılması, genişlənməsi ilə bağlıdır. Yəni bireysəl keyfiyyətlər yaradıcılığın məzmununa doğmalaşmaqla bilinir.
Dediyimiz kimi, ideyanın tutumuna, etki olanaqlarına qarşı duran əngəl ideoloji əngəldir. İkinci əngəl – şəxslərin bireysəl keyfiyyətlərin ucalığına, bənzərsizliyinə qarşı qısqanclığı, paxıllığı, gözügötürməzliyi, çəkişməsidir. Bu əngəllər, xarakterik olaraq, bir nöqtədə birləşsələr də, görünən, görünməyən olmaları ilə hardasa ayrılırlar. İdeoloji əngəl xalqın həyatında oturuşduğuna, ağlında, düşüncəsində daşlaşdığına görə daha uzunömürlü olur. Bu, əslində görünən əngəldir. Görünməyən əngəl də işi yubadır, yayılmanın gedişinə ziyan verə bilir. Məsələn, Asif Atanın haqqında ilk dəfə eşidən adam, toplumsal ortamda (ictimai mühitdə), tanınmışların yanında söz salarkən həmin tanınmışın danıcı (inkaredici) bir jesti, “əşi” deməsi ilgilənən şəxs üçün qonunu haradasa qapaya bilir. Çağdaş “Azərbaycan Yazıçılar Birliyi”nin üzdə olan bir sıra simaları, həmçinin Milli Elmlər Akademiyasında, Eyitim müəssisələrində ayrı-ayrı şəxslərin Asif Ataya qarşı illərlə davam edən paxıllıqları, qısqanclıqları onun Dünyabaxışının, nüfuzunun xalqda yayılmasına ziyan verə bilir.
Asif Ata şərlə döyüşür, onlar da Asif Ata ilə. Doğrudur, şərin ayrıca ünvanı olmur, elə buna görə də onun ayrıca məzmunu da olmur. Şər adamların əməllərində, yanaşmalarında üzə çıxır – naqis duyğuların gerçəkləşməsi kimi. Asif Ata şəxslərdəki balacalığa, naqisliyə qarşı, necə deyərlər, döyüş cəbhəsi açmayıb. Başqasının naqislikləri ilə səsləşən, uzlaşan əhvalları öz ömründən silib atıb. “Aydın” (“ziyalı”) qeybəti səviyyəsinə enməyib, böyük şərlə – xalqın həyat tərzini dəyişən ideoloji şərlə döyüşə girişib, böyük əməllər, böyük hünərlər ortaya qoyub. Elə buna görə də ruhsal sevdası baş tutub. Asif Ata anlayırdı, haqqında dolaşan şayiələr, böhtanlar, öyrədilmiş adamların telefon zəngləri – hədələmələr, işdən qovulma, Dövlət Təhlükəsizlik orqanlarının incitməsi, bu orqanın casuslarının onu izləməsi, tanışlarının qorxudularaq ondan uzaqlaşdırılması, ailəyə, qohumlara, soyuna basqılar göstərməklə onun olanaqlarının daraldılması, çapına yasaq qoyulması, bir tikə çörəyə, yaşamaq, yatmaq üçün dar bir ünvana belə möhtac edilməsi, bütövlükdə toplumdan uzaqlaşdırılıb təklənməsi, dəli, ruhsal sorunu olan adam kimi qiymətləndirilməsi… onun ideyasının gücünə, “qorxusuna” görə idi. Belə bir çətin durumda özündə güc tapması, yaratdıqlarına yiyə durması Asif Atanın ömrünü zənginləşdirdi, kamillik səviyyəsinə yüksəltdi. Heç nəyə baxmadan xalqın içinə çıxdı, özünə yandaşlar, məsləkdaşlar axtardı. Yanına çəkdiyi adamların böyüməsi, çalışqanlıq göstərməsi üçün Ruhsal Qurum yaratdı. Açıq şəkildə yeni İnam yaratdığını, özünün də bu İnamın Peyğəmbəri, Atası olduğunu elan elədi. Özünün döyüşündə yeni aşama başladı. Artıq xalqın görüşünə Peyğəmbər kimi gedirdi. Bu isə toplumda çaşqınlıq yaratmaya bilməzdi. Çünkü peyğəmbərlik haqqında təsəvvür başqa cürdür. Gələnəksəl peyğəmbərliklə İnam peyğəmbərliyini ayıran sınırlar hələ dərk olunmur. Söz yox, Dünyabaxış irəli sürən insan özünün kimliyi haqqında təsəvvürü, ortaya qoyduğu İdeyaya görə yaradır. Bu baxımdan peyğəmbər sözü dinə özgündür. O, elçi deməkdir, Allahın verdiyi statusdur. Şübhəsiz, bu kontekstdən yanaşanda Asif Atanın peyğəmbərliyi deyilənlərə uyğun gəlmir, bu qəlibə özgün olmur. Ona görə də Asif Atanın peyğəmbərliyi Ruhsal Atalıq məzmunu daşıyır. O, İnamın Atası anlamını əsas götürür. Bununla belə, Asif Ata peyğəmbər sözündən əl çəkə bilməzdi. Çünkü İnamı dinin yerinə yaradıb, toplumu dindən əl çəkməyə çağırmaq üçün keçid aşaması kimi “Peyğəmbər” sözünün işlədilməsi qaçılmazdır. Toplumda “həm əski peyğəmbər var, həm də Ruhsal Ata var” düşüncəsi olmamalıdır. “Elə peyğəmbər yenidir, Ata özü odur” etkisi düşüncələrə oturuşmalıdır. Bizim əqidəmizə görə Atalıq peyğəmbərliyin yeni səviyyəsidir. Əslində gələnəksəl peyğəmbərlikdən yüksəkdir. Dində peyğəmbərin öz sözü yoxdur, o, Allahın sözünü söyləyir. Onun öz iradəsi, hökmü yoxdur. O, topluma yalnız soraq verir, toplumun Allahı özünə böyük, müqəddəs seçməsi üçün təbliğat aparır.
Ata topluma öz sözünü deyir, insani, bəşəri yöndə gördüyü işləri öz iradəsiylə, öz idrakının gücüylə həyata keçirir. Atalığın məqsədi müqəddəsliyi göylərdə axtarmaq deyil, onu həyata gətirməkdir, həyatı dəyişmək, dünyada insanlığı bərqərar eləmək üçün ruhsal döyüş aparmaqdır. İnsanı göylərə tapşıran dini rədd edir, özünə tapşıran Amal yaradır.
Dində Peyğəmbər siyasət işlədir, – İnsanı aldadır, qorxudur, şirnikdirir. Məqsədinə çatmaq üçün qılınc da götürür, insanın üstünə qılıncla gedir, zor işlədir, qan tökür. Süni şəkildə insanı Allaha boyun əydirir. Sevgi insanın ürəyinə hakim kəsilmir, qorxu hakim kəsilir. İnsanın ən böyük “müqəddəs işi” Allaha yalvarışdan oluşur.
Ancaq İnam insanı aldatmır. Onu – qorxulu, qəzəbli, öləndən sonra insanı dirildib ona işgəncələr verən, həqarət yağdıran mücərrəd bir varlıqla deyil, özünün insani mahiyyətiylə üz-üzə qoyur. İnsan öz mahiyyətinin ucalığını anlayır, həqiqətin varlığını bilir, onu dərk edir, onun varlığına sevinir, ona doğru yol başlayır. Həqiqətə qovuşur, həqiqətlə bir olur. Dünyaya niyə gəldiyini anlayır, müqəddəs əməllərə can atır. Müqəddəsliyi, ölməzliyi özündə tapır. Cənnət həvəsi, cəhənnəm qorxusu ilə yaşamır. Əbədiliyi həyatda tapır. Nəyi var həyatın gözəlləşməsinə verir. İnsandan böyük məbud tanımır.
Din insanlaşmaq harayı çəkmir, bəndələşmək harayı çəkir. Doğrudur, dinin harayında çəkicilik (cazibə) var idi. Bu çəkicilik müqəddəsliyi sevmək, onu qorumaq çağırışından irəli gəlirdi. Ancaq çəkicilik müqəddəslik yaratmadı, zaman-zaman gücünü itirdi. Çünkü sevilməli müqəddəslik dəyişdirildi (təhrif olundu). Uyduruldu. İnsan yaranmadı.
İstənilən haray İnam ola bilməz. İnam – Dünyaya bütöv yanaşmaq, idraklı yanaşmaq tələb edir. İnamda Dünyanın, Həyatın, İnsanın nəliyi, necəliyi köklü, əsaslı qoyulur, bunu dərk eləməyə yön verilir. Dünyanı, Həyatı, İnsanı dəyişib mahiyyətinə bənzətmək üçün döyüş aparılır, yol yaranır, gedilir. Fəlsəfə bunu edə bilmir, bilim, sənət bunu edə bilmir. İnam – Dünyanın, Həyatın, İnsanın nəliyinə, necəliyinə yanaşmanı ona görə yaradır ki, mahiyyət bilinsin, dərk olunsun – nikbinlik üçün əsas olsun. Başqa sözlə, İnsanlaşmanın doğruluğuna, gərəkliyinə, baş tutacağına şübhə yeri qalmasın. Toplumun mövcud durumu onun özündən ayrılmasının görsənişidir. Bunu elə-belə anlatmaq, əsaslandırmaq çətin olur, ya da bunu anlamaq səmərə vermir. Ancaq dünyayla bağlı nikbinlik yarananda həqiqət ömrə gəlir, mənəvi, toplumsal sorunun çözümünə olanaq yaradır. Bu isə İnamın Dünyaya bütöv yanaşmasının sayəsində gerçəkləşir.
Biz dedik, Din İnsanı müqəddəsliyə inandıra bilmədi. Çünkü müqəddəsliyi gerçəklikdə insana göstərə bilmədi. İnsan müqəddəsliyi idealda təsəvvür elədi, onu xəyaldan ayırıb həyata gətirə bilmədi. Dinin Dünyaya, Həyata, İnsana yanaşması müqəddəs deyil. Dinə üz tutub Dünyada Dünyadan artığa, Həyatda Həyatdan yüksəyə, İnsanda İnsandan üstün olana çatmaq mümkün deyil. Çünkü dində Dünyadan artıq olan – transendentaldır, dünyadan ayrıdır, dünyaya dəxli yoxdur. Dünyaüstü olan bir varlıq dünyanı adi bir şeyi yaradan kimi yaradıb, onu yönətir. Burada idrak çıxılmazlığa düşür, ziddiyyətlərdə ilişib qalır. Buna görə də həqiqətə qovuşa bilmir. Həqiqətsiz idrak müqəddəsliyi tanıya bilmir, ondan əl çəkir. Buna görə də həyat qaranlıqdan çıxa bilmir.
Din təlqinçidir. Onun idealı (Allahı) izah olunmazdır, dərk olunmazdır. Bu yöndə çabalara icazə verilmir, idrak hədələnir. Əgər Allahla bağlı hər hansı mühakimə ortaya qoyularsa, bu, küfr sayılır, kafirlik damğası ilə damğalanır.
Mütləq isə dərk olunandır, izah olunandır. İnamın üstünlüyü, gözəlliyi də elə bundadır. İnam İdraka yasaq qoymur, tərsinə, ondan tələb edir, yoluna işıq salır, yön verir. İdrak İnamın təsdiqi kimi meydana çıxır. İnam İdealı insandan gizləmir, onu İdrak araçılığı ilə insana verir. İnsanın sağlam yanaşması üzə çıxır. O qorxudulmur, müqəddəsləşir.
Dinin (İslamın) peyğəmbəri hökmdar iradəsinə qalxır. Azərbaycana da onun hökmdar iradəsiylə gəldilər. Dinin məntiqini, məqsədini izah eləyən, xalqın içində illərlə mənəvi-ruhani iş aparan olmadı. Güc yolu ilə, qılıncla verdilər. Din xalqa sevdirilmədi, onun iradəsi zorlandı. Xəyanətlər, hiylələr qanlı olaylarla sonuclandı. İnsanı öldürdülər, meyidinin üstündən adladılar, məqsədlərinə çatdılar.
İnamın Atası – özünü dərk etməyən insanı böyütmək məqsədi daşıyır. Onu basıb əzmir, onun üstündən adlayıb o üzə getmir, İnsanda dayanır. Çünkü məqsədi İnsandır.
Toplum heç vaxt yeni olayı qarşılamağa hazır olmur. Bunun yaxşı yanı da var, pis yanı da. Yaxşı yanı odur ki, hər bir yeniliyə, onu öyrənmədən, meydan verəndə, bu yenilik toplumun düşüncə yönünü, dünyabaxış sistemini poza bilir. Bu səbəbdən də dirəniş göstərmək – özünəxaslığın qorunması üçün ciddi rol oynayır. Pis yanı odur ki, toplum fərqinə varmadan, gözüyumulu dirəniş göstərir. Bizim toplumumuzda ikinci yan özünü doğruldur. Belə olan halda, toplum öz içinə, öz yaradıcılığına inanmır. Dirənişi – öz içində yaranana qarşı yönəlir. Qıraqdan gələn isə onun həyatına asanlıqla girə bilir. Ancaq toplum özünün həyatına içəridən məzmun axtararsa, dirənişi – qıraqdan gələn etkilərə qarşı yönələ bilər. Qıraqdan gələn etkilər iki cür məzmun daşıyır: Biri siyasi məqsədlərlə əsarət gətirir, o biri ümumbəşəri məzmun daşıyan bir olay kimi mədəniyyətə doğmalaşır. İndi gərək toplumun özündə xəlqi-bəşəri dəyəri olsun ki, qıraqdan gələn – boşluğa gəlməsin, onun dalınca siyasi məqsədlər gəlib burada hegemon olmasın. Doğrudan da, doğmalaşa bilsin. Buna mədəniyyətlərin qarşılıqlı etkisi deyirlər. Asif Ata Hərəkatının məqsədi də odur, onun xalqı qıraqdan gələn etkilərin asılılığına düşməsin, öz içinin məzmunu ilə qurulsun. Ancaq bu məqsədi topluma çatdırmaq çox illər tələb edir. Toplum başlanğıcda onun xeyrinə yönələn olaya vecsiz yanaşır, onu gücsüz, elə-belə ortaya çıxan bir olay sayır. Hesab edir ki, bu işi başlayan öz nüfuzu, öz şöhrəti üçün çalışır. Toplumda tutduğu mövqedən asılı olmayaraq, çoxluq bu cür düşünür – bilimlisi, bilimsizi də, oxumuşu, oxumamışı da. Çünkü İnamla uğraşmayan, daha doğrusu, onu öyrənməyən, bilməyən hər kəs İnamı başqa toplumsal olaylarla, çalışmalarla qarışdırır, eyniləşdirir. Axı İnamı bilmək, öyrənmək həm də çox çətindir. Bununla belə, İnamın məramı ardıcıl sunulduqca, əməli səviyyədə göründükcə toplumda çaşqınlıq müsbət yöndə formalaşır. Onun ağlında xeyirxahlıqla, qurtarıcılıqla (xilaskarlıqla), ona qarşı olan düşüncələr üz-üzə dayanır. Çoxluğumu eşitmək, azlığımı?! Kəmiyyət hansıdır, keyfiyyət hansı?! Müqəddəslik nədir, antimüqəddəslik nə?! Bu kimi sorğular toplumda ayrı ayrı adamları, təkcələri düşündürməyə başlayır. Bu düşüncələr getdikcə toplumsal miqyas alır, genişlənir, İnamın etkilərinə qərq olur.
III. Düşüncələr böyüyüb ürəklər durulduqca
İnamın gərəkliyi dərk olunacaq
Toplumda dağıdıcı, pozucu meyillər artdıqca həqiqətə ehtiyac da böyüyür. Sözün doğru anlamında toplum qurtulmaq üçün həqiqət axtarır, İnam axtarır. Ümidsizliyin yaratdığı təşviş, ədalətsizliyin doğurduğu mənəvi iztirablar, sosial məşəqqətlər toplumun İnam işığına meyillənməsini yeyinlədir. Necə deyərlər, Şər Xeyirə xeyir verir. Hər bir olaya, gedişə İnamın yanaşması tutuşdurulur, araşdırılır, öyrənilir. İnsanların həyatında yad baxışlarla doğma baxışlar döyüşür. Artıq toplumda anlamağa başlayırlar. Kimlərsə Asif Atanı özünün peyğəmbəri saymaya bilər, ancaq onun peyğəmbərliyini, Ocağının varlığını, çalışmasını dana bilməz, danmaq gücündə olmaz. Asif Atanın Baxışı, onun Ocağının hər şeyə yanaşması ulusal ölçü kimi getdikcə oturuşmaqdadır. Ocaq ardıcıl öyrədir: İnamçılıq həqiqətinə yetmədən xeyiri şərdən, yalanı doğrudan, ədaləti ədalətsizlikdən ayırmaq çətin olacaq. Əsilliyə çatmaq üçün Ruhsal İdrak gərəkdir. Yalnız Ruhsal İdrak anlayır: Bu gün nur, işıq sözündən yapışanlar onu xurafat səviyyəsində qəbul edirlər. Bizim Azərbaycanın ruhsal mahiyyətinə özgün elədiyimiz işıqçılıq anlayışının yerinə, onun analoqu kimi sırımağa çalışırlar. Əslində Azərbaycanın Ruhsal İşıqçılığı Zərdüştçülükdən başlayan mənəvi arınma (təmizlənmə), içdən aydınlaşma, özünü dərk eləmə olduğu halda, bugünün nur axtarıcılarında göylərdə oturan adamabənzər varlığın gizli əməlləri kimi qəbul olunur. Bizdə işıq İnsanın aqibətindən yaranır, onlarda nur göylərdən insana şərtlər içrə pay kimi göndərilir. Əgər göylərin adamabənzər qüvvəsini savunsan (müdafiə eləsən), bu pay sənə verilər. Bu yanaşma ardıcıl şəkildə türkçülüyə, milli varolmaya qarşıdır. Bu cür etkilər ulusumuzun ideoloji, eləcə də ideya bütövlüyünün olmamasından, boşluğun yaranmasından irəli gəlir.
Ünlü türkçülərimiz Z.Göyalp, Ə.Hüseynzadə, M.Ə.Rəsulzadə Atatürkün ideoloji formalaşmasında ciddi etki göstərsələr də, Ərbakanın yaranmasında da rol oynamış oldular. Belə ki, türkçülüyü süni şəkildə İslamçılıqla, Batıçılıqla birləşdirmələri Ərbakanlar üçün sonrakı dönəmdə ortam yaratdı. Türkçülük ciddi olay ola bilmədi. “Yeni doktrina yaranmadı, yamsılamaq yarandı” (Asif Ata). Qısa müddətdə qalxınma göründü, ancaq xalqın içində əsaslı gəlişmə başlamadı.
Bugünkü həyatımız sonucdur. Türk fəlakətlərdən çıxa bilmir. Bu, Türkiyədə də belədir, Azərbaycanda da. “Türkiyə Atatürkdən sonra heç kimi vermədi” (Asif Ata). Azərbaycanın da güclə boynuna qoyurlar, o, H.Əliyevi verib. Bəs H.Əliyev Azərbaycanda nə yaratdı?! Çəkinmədən cavab verirlər, o, “əsrin kontraktları”nı qolladı. Guya bu kontraktı heç kəs qollaya, Azərbaycanı sata bilməzdi. Biz isə deyirik, H.Əliyev Azərbaycanda yüzlərlə bölücü təşkilatlar yaratdı. Bağladığı kontraktlardan gələn milyardlarla gəliri özünün, tayfasının büdcəsinə topladı. Azərbaycanın hər yerində özünə çoxsaylı heykəllər ucaltdı (əsasını özü qoydu). İndi görəvə qulluq eləyən icra başçıları öz işlərinə H.Əliyevin adına bağ salmaqdan, ona heykəl qoymaqdan başlayır.
Bugünkü Türkiyənin Azərbaycanla yaxınlaşması üzdədir, siyasidir, özülsüzdür.
İslam Babəki amansızcasına öldürməklə, Nəsimini soymaqla, Nəimini parça-parça eləməklə türk ruhuna, yenilməzliyinə qılınc çaldı. Azərbaycan ruhu balacalaşdırıldı. Balacalaşan xalqın vətəni də parçalandı. Dövrümüzdəki Xocalı fəlakətinə qədər yeridi.
Türkiyə isə hakimiyyətinə Ərdoğanı gətirdi – ağlı, arvadı çadraya bükülmüş Ərdoğanı. İndi o, Atatürk prinsiplərinə də arxa çevirir. Belə bir hökuməti olan Türkiyə Azərbaycanla necə birlik quracaq?! Bu gün Azərbaycanla Türkiyə hökumətlərinin səsləndirdiyi ortaq türk dili, ortaq dərslik – uzun çağlardır bizim arzuladığımız, basında (mətbuatda) ardıcıl vurğuladığımız bir ideyadır. Buna baxmayaraq, Türkiyə hökumətinin bu ideyaya yönəlik müsbət yanaşmasından adam sonacan sevinə bilmir. Çünkü bu ortaqlığın dalınca Ərdoğanın “mavi” çadraları gələcək. İranın qara çadraları ilə Azərbaycanda çəkişməyə girəcək. İslam ruhlu hakimiyyətin türk birliyi yarada bilməsini təsəvvür eləmək çətindir. Qədimdə də bu məntiq özünü göstərib. Üzdə genişlənən (imperiyalaşan) türk içdən kiçildi, əridi. Osmanlı imperiyasının qüdrətindən ağız dolusu danışanlar orada türk ruhunun qüdrətini göstərə bilməzlər. Başqa sözlə, möhtəşəm səltənət yaradanlar Türk İnamı, Türk Birliyi yarada bilmədilər. Eləcə də Ş.İ.Xətainin Səfəvi imperiyasından heç nə qalmadı, çünkü getdikcə içi özgələşdirildi. İndi bizim millətimizə Ş.İsmayıl milləti demək çətindir. Söz yox, Ş.İsmayılın yaratdığı dövlətçilik gələnəyi cahanşümul olay idi. Ancaq bu olayın arxasında Ş.İsmayılın ən çox qolu dayanırdı. Türk ruhu, türk dünyabaxış sistemi olmadı. Qolu türk idi, gözünün baxarı, mənəviyyatının yönü (qibləsi) tam olaraq türk deyildi. Bu gün də Azərbaycan dövlətini yadlaşma əsasında qorumağa çalışırlar. Bu çabalardan da heç nə qalmayacaq. Gözümüzün qabağında Azərbaycançılıq – etniklərlə oyun oynamaq səviyyəsinə endirildi. “Hamı azərbaycanlıdır” deyimində dəhşətli bir ruhsuzluq var. Bu deyimdə Azərbaycan coğrafiya səviyyəsindən başqa heç nə ifadə eləmir. Hakimiyyəti qorumaq siyasətidir bu. Bunu uzaqgörənlik, müdriklik kimi dəyərləndirənlər anlamadılar, bu gedişlə Azərbaycanda türk ruhu bilinməz, qurulmaz. Azərbaycançılıq – yəni mücərrəd hamıçılıq.
Əslində Azərbaycançılıq – türk ruhunun ifadəsidir. Azərbaycan türk ruhunun ünvanıdır. Bu anlamda “Azərbaycançılıq–Türkçülük birliyi yaranmalıydı”. Ancaq türkçülük Azərbaycançılıqdan ayrıldı, yasadan (qanundan) çıxarıldı. Azərbaycançılıq da oldu hamının birgə yaşayış ünvanının yalançı ideoloji anlayışı. Bu anlayış, dediyimiz kimi, özündə heç bir ciddi ideya daşımır…
Yaxşı şeylərdən icazə veriləndə danışırlar – siyasətin xeyrinə. Siyasətin əlinə harda olanaq düşür, ən uca ideyaları öz adına çıxır. Ancaq heç nəyə doğruçu əməl eləmir. Uca idealların arxasında durmaq asan deyil. Gərək o idealın ruhuna uyğun yaşayasan, özünü yiyə kimi görə biləsən. “Biz bir millət, iki dövlətik” deyilişini az qala kəşf kimi, heç kimin ağlına gəlməyən bir ideya kimi dəyərləndirənlər unudurlar, Azərbaycanda türk adını rəsmi şəkildə bu deyimin müəllifi ortadan qaldırdı. (Hərçəndi o deyim ondan öncə deyilmişdi). Elan olunmuş bağımsızlığımız dönəmində türkçülüyün məzmununa doğru bircə dənə, rəsmi səviyyədə, prinsipial addım görmədik. Torpağı müqəddəsləşdirən, yurd səviyyəsinə qaldıran dəyərlər dövlət yönətiçiliyində özünü göstərmir.
Torpağın Yurd səviyyəsi – bizim üçün Ocağın xalqlaşması deməkdir. Ocağın xalqlaşması Yurdun qorunması səviyyəsi yetirir. Xalqı xalq eləyən dəyəri yaşatmaq üçün Vətən qorunur. Bu anlamda Ocağın ortağı (müttəfiqi) yoxdur. Heç düşməni (rəqibi) də yoxdur. Partiyalar, təşkilatlar Ocağın baxışını qəbul edəndə belə ortaq deyillər. Yəni onları Ocaqla ortaq edəcək elə bir fakt yoxdur. “İkisi, üçü… əl-ələ verib işləyər” anlamı ilə Ocağa yaxınlaşmaq olumsuzdur, doğru da deyil. Ocaq ideyalarından bəhrələnib iş görmək olar, Ocaqla birgə yox. Ocaq ruhaniyyat olayıdır. Ruhaniyyat olayı isə təşkilatlar kimi iki olmur, çox sayda olmur. Təşkilatların içində, kimlərdəsə, səmimi olaraq hakimiyyətə gəlib xalqa qulluq eləmək istəyi ola bilər. Ancaq bununla belə, o kəslər Ruhaniyyatla eyni işi görmürlər. Ruhaniyyat xalq yaradır – onun gələnəklərini, özgürlüyünü (azadlığını), aqibətini yaradır. Başqa olaylar belə əsaslı məqsəd daşımır. O olayların belə bir məqsəd daşımaq olanağı olmur. Başqa olaylar özül deyil, üzdür, üzdəkidir. Buna görə də başqa olaylar Ocağın düşməni də deyil. Heç din də Ocağın düşməni deyil. Çəkişmədə sıra var, təbəqə var, birincilik, ikincilik var, aşağı, yuxarı var. Ocaq İnamı dinin yerinə gəlib. Onunla birinci, ikinci olmaq yarışına gəlməyib. Ocaq ardıcıl vurğulayır, din getməlidir, o insana gərək deyil, bu çağa qədər də gərək olmayıb. Genel olaraq Dinlə İnam yalanla doğru kimidirlər. Bunlardan birinin varlığı o birinin yoxluğu deməkdir.
Məsələnin bu cür qoyuluşu Asif Atanın güzəştsizliyinin, prinsipiallığının tələbindən irəli gəlir. Bu tələb İnamın əsillik səviyyəsində qəbul olunması üçün zəmin hazırlayır.
Ocaqdan qıraqda bütün olaylar, çalışmalar, təşkilatlar insana tale qəlibi düzəldirlər. Başqa sözlə, İnsanın taleyini ideologiyaya tapşırırlar. İdeologiya, ən yaxşı halda, insana qulluqçuluq öyrədir. Ocaqda İnsanın taleyi Ruha tapşırılır. Ruh insana yaşamaq öyrədir. İnsan döyüş (mübarizə) tələbinə tabe etdirilmir, özündə döyüş tələbini yetirir. İdeologiyanın tələbi zorən qarşılanır. Ruhun tələbi yüksək sayılır…
Dünya kədərlidir, əzablıdır, çeşidlidir, ziddiyyətlidir, təzadlıdır. Buna görə də İnsan dünyaya yanaşmada çaşa bilir. İnsanın dünyaya yanaşmada çaşmaması üçün o öz adi halından yüksəyə qalxmalıdır. O, ruhsal qüdrətə yetəndə dünyanın hər cür xassələrini, məqamını, gedişini özü üçün aydınlaşdıra, bəlli edə bilir. Adi səviyyəsində isə dünyanın kədərində, əzabında, çeşidliyində, təzadlarında dolaşır, haldan-hala düşür. Sabitliyini, səbatlığını itirir, – yoxluqla varlıq arasında mövcud olur, son anda yoxluğa dönür. Belədə insan Doğanın ünsürü kimi görünüb yox olur. Söz yox, istənilən halda insanın Doğadan ayrılığı (fərqliliyi) var. Ancaq bu ayrıntılıq bütövlükdən çox aşağı olduğu üçün, insanın gerçək həyatı sona çatandan sonra az müddət qalır, sonra bu ayrıntı da silinib gedir. Belə bir ayrıntı insan haqqında, ən yaxşı halda, xatirat yaradır, gerçək həyatda mövcud olduğunu nişan verir, yaxınlarının yaddaşında saxlayır, ancaq, dediyimiz kimi, getdikcə unudulur. Ancaq İnsan ruhsal qüdrətini təsdiq edəndə nəinki doğadan ayrılığını elə-belə göstərir, xalqın mənəvi həyatında yaşadığı, yaratdığı yüksək ömrün etkisiylə varolmağa çalışır, yoxluqdan çıxır.
Ocağın İdrakda, düşüncədə yaratdığı, birey-birey gerçək həyatda təsdiq elədiyi həqiqətçilik bütövlükdə xəlqi sayğı yaradır, yaşam ölçüsünə çevrilməyə başlayır.
IV Xalq Yeni İnamla Ruhsal dirçəlişə başlaya bilər
Yurdumuza Ata gəlişi nə ilə başladı? – Biz bu aşamaları belə bir sorğuya biçimcə qısa, məzmunca dolğun cavab verməliyik. İlk çağlar Asif Atanın ağlında, düşüncələrində başlayan axtarışlar onu qaçılmaz olaraq İnam yaradıcılığına gətirib çıxartdı. Söz yox, bu məsələdə ulusumuzun zəngin tarixi dəyərlərinin olması onun yaradıcılığına başlanğıc verdi. Bununla belə, İnsan taleyinin acınacaqlı durumu, çözümü təkcə tarixi dəyərlərin əsasında başa gəlməyən çoxsaylı sorğular qarşısına çəkib gətirdi Asif Atanı. Axı xalqın dəyərləri o qədər nizamsız, araşdırılmamış, sistemləşdirilməmiş bir görkəmdədir, Asif Ata bu dəyərlərin özünü qurtarmaq (xilas etmək), xalqın mədəni, mənəvi həyatına qaytarmaq haqqında düşünməli oldu. Çünkü bu dəyərlər, nəinki xalqın həyat tərzində, heç ədəbiyyatlarda da sistemləşdirilmiş şəkildə mövcud deyil, həqiqi məzmundan ayrılmış, dəyişdirilmiş haldadır. Asif Ata öz idrakının olanaqları, fəhmi ilə ulusumuzun dəyərlərini ciddi öyrənmiş, onları milli düşüncə olayı kimi bir sistem halına gətirmişdir. Bu sistemə “Azərbaycanımız – Azərbaycanlığımız” adı vermiş, onu xalqın içində yaymağa, öyrətməyə girişmişdir. O, bütövlükdə hər bir xalqın dəyərlərinə bu cür sevgi ilə yanaşır.
Söz yox, yalnız “Azərbaycanımız – Azərbaycanlığımız” dəyər sistemi ilə Asif Ata xalqa öz keçmişini öyrədə bilərdi. Bu isə hələ gələcək üçün bütöv bir zəmin deyil. Bunun üçün “Azərbaycanımız – Azərbaycanlığımız” dəyər sisteminin cövhəri olan Mütləqə İnam baxışını qaçılmaz olaraq xalqa verməli idi. Bunu biz başlanğıcda “İnamın yaranma qaçılmazlığı” kimi vurğulamışıq.
Asif Ata “Azərbaycanımız – Azərbaycanlığımız” dəyər sistemində Zərdüştçülüyün Türk İnamı olduğunu ardıcıl vurğulayır, yüksək idraklılığı ilə sübuta yetirir.
Dədə Qorqudluq olayının – İnsan böyüklüyünün, ağsaqqallığının həyat ölçüsü olduğunu vurğulayır.
Babəkçilikdə döyüşkənliyin, yenilməzliyin dünyabaxışa tən olduğunu bildirir.
İnsanlığın zirvəsini fəth edən hürufiləri dünyada bənzərsiz olay kimi sayır.
Füzuli aşiqliyində bənzərsiz möcüzələr kəşf edir, bunu din səviyyəli olay kimi elan edir.
Muğamın insan həyatındakı ecazkar rolunu qalıcılıq (əbədiyyət) carı kimi dəyərləndirir.
Sazın İnsanı Tanrıya qovuşdurmaq qüdrətindən, gərəkliyindən bəhs edir.
Belə bir içsəl zənginliyi olan xalq hansısa dönəmdə öz keyfiyyətlərini üzə çıxarmaqdan əl çəkə bilməz, tarixi aqibətini danıb öz olanaqsızlığına inanmaz. Bu səbəbdən də yurdumuza Ata gəlişi elə-belə deyil. Mahiyyətcə Ruhaniyyat xalqı ələbaxan yaşaya bilməz, o,Yurduna qıraqdan böyük çağırmaz. Yadlığı bayram edən xalq yetim xalqdır. Mütləqə İnam – xalqımız üçün bəşər olmaq olanağıdır. Xalq yetimlikdən çıxmayanda bəşər olmur. Mütləqə İnam başqa xalqlar üçün də bəşər olmaq olanağıdır. Yəni İnam hər bir xalqı özünə tapşırmaqla ulusal gələnəklərin aradan getməsinin qarşısını alır. Bununla, bir xalqın mənliyini başqa xalqın yönətməsi aradan qalxır. Beləliklə, Yurdumuza Ata gəlişi ilə İnam təkcə milli zəmində deyil, ümumbəşər anlamında tapınağa çevrilir.
İnsan Din-İnam təzadını dərk edir – Xurafatın korluq yeritməsindən ayrılıb Həqiqətin aydınlığına üz tutur. İnam sübut edir, İnsanın üzü, ürəyi ağarmayınca, dünyanın içi işıqlanmaz. Xurafat – dini siyasət üçün qoruyan qaranlıqdır. Bu qaranlıqda dinlərin siyasət üçün döyüşləri mövcuddur. İnsanlıq birdir, Allah birdir, ancaq din bir deyil. Ümumbəşər anlamında inamlar ola bilməz, İnam ola bilər. Dinlər isə ayrıntılı inanmalar sınırı yaradır. Bu isə əslində siyasi yanaşmaların ayrıldığı sınırın özünə özgündür. Buna görə də din İnamla əvəz olunur. İnam idrakı cəhalətdən ayırır, qoruyur. Bu halda siyasi ideologiyaların həqiqətçilikdən aşağı olduğu bilinir. Daha doğrusu, siyasətin həqiqətə tərs olduğu dərk olunur.
Demokratiya – liberalizm – Qloballaşma antiinsanilik olayı kimi dərk olunur, rədd olunur. İnam Doğusal keyfiyyətlərin özülünə çevrilir, xalq bunu dünyalaşdırmaq amacı ilə yaşayır.
İnam ümumtürk Birliyi yaradır, bu Birliyi dünyaya qarşı qoymur, dünyanın qurtuluşuna yönəldir. İnamın tələbi ilə imperiyaçılıq, cahangirlik axtarışlarına son qoyulur.
Xalq biryolluq özgəlikdən əlçəkmələrə çağrılır, çatır.
Ey çağdaş yurddaşlarım!
Sizin içinizdən bir ər çıxıb, Yurdunuzda müqəddəslik Ocağı qalayıb. Boynunuzu bükük, özgürlüyünüzü kölgəli eləyən şər felinə qarşı ruhsal döyüş cəbhəsi yaradıb. İtkilərə (məhrumiyyətlərə) alışıb, izləmləri (təqibləri) ötüb, alçaltmalara (təhqirlərə) dözüb. Sizin mənliyinizin qorunmasını, aqibətinizin qurulmasını, Sabahınızın yaşanmasını Amal bayrağına çevirib başının üzərinə qaldırıb. İndi bu bayraq bizim, sizlərdən biri olan yurddaşlarınızın başının, ömrünün üzərində dalğalanır.
Sabahınıza ayıq baxın, onu bugünümüzə gətirmək üçün ayağa durun. Ayaqlar altından çıxmaq çağıdır.
Öz içinizə yön (qiblə) deməkdən qorxmayın.
Öz Yurdunuza “Kəbə” deməkdən qorxmayın.
Asif Atanın Peyğəmbərliyini qəbul eləməkdən qorxmayın.
Mütləqə İnama “dinim” deməkdən qorxmayın. “Qorxunuzu qorxudun. Qorxunuzdan daşının!” (Asif Ata).
Azərbaycana televiziya ekranlarından “eşq” elan eləyənlər! Miskin, zavallı duruma salınmış yurdunuza lağ etməyin. Onu qurun. Qurulan möhtəşəm olur. Möhtəşəmi sevin. Zavallını öyməkdə həqiqət, sevməkdə inam yoxdur. Aldatmayın xalqınızı: – gözü yaşlılarınızı, ürəyi sınıqlarınızı, ümidi dağılmışlarınızı, çörəyə möhtac qalanlarınızı…
Milyonlarınızın (varidatınızın) altına şüarlar yazmayın. Şüarlarla milyonlarınıza dayaq qurmayın. Pulunuzun dayaqlarını Yurdunuzun dayaqları kimi qələmə verməyin. Vicdanı söyməyin. İnsanların ürəyində Allahı öldürməyin. Ərəbistandan Yurdumuza Allah daşımayın. Yurdunuzda Allah yaradın. Yurddaşlarınızın ümidini ölümə dikməyin, həyat eşqinə yönəldin, Yurd sevgisinə calayın.
Peyğəmbərimiz Asif Ata Mütləqə İnamı yaradıcılıq üçün yaradıb – Yaşamaq, İnsanlaşmaq, Xalq olmaq üçün…
Yükümüzdən Böyük Fərəhimiz yoxdur!
Atamız var olsun!
(arxiv)
