Neokonlar kimdir?
Neokonlar ( neocons)- hakimiyyəti qəsb edərək Respublikaçılar Partiyasının rəhbərliyinə soxulan və neokonservativ hesab olunan siyasətçilərə verilmiş xüsusi termindir.
Bu gün konservatizmin bu istiqamətinə- neokonservatizmə qarşı klassik konservatizm cərəyanı dayanır. Neokonların kollektiv ideoloqu statusunda Ronald Reyqanın başçılığı altında Respublikaçılar Partiyasının qələbəsi ərəfəsində bu partiyaya keçmiş yəhudi əsilli keçmiş liberallar qrupu çıxış edir. Bu “köhnələr” özlərini neokonservator adlandırır. Onların rəqibləri isə onlara münasibətdə ”neokon” (ingiliscə neo-con) terminindən istifadə edirlər ki, burada “kon” (con) dələduz və hiyləgər mənasını verir.
Neokonlar Amerika və onun müttəfiqlərinə qarşı olan rejimləri aradan qaldırmaq üçün iqtisadi və hərbi gücdən istifadə etməyi və beləliklə bu ölkələrdə amerikasayağı demokratiyanın yaradılmasını təbliğ edirlər. Neokonların əksəriyyəti Rusiya və Türkiyə ilə ciddi qarşıdurmada maraqlıdırlar və bu ölkələrin iqtisadiyyatının inkişafı və nüfuzunun artması onları narahat edir. Onların əzəli düşmənləri Rusiya hesab olunur və RF-nin dağılacağı günü səbirsizliklə gözləyirlər.
İndi ABŞ-da hakimiyyət eşolonunun ən yüksək pilləsində olan neokonlardan heç biri biznes aləmindən və ya hərbi qüvvələrdən çıxmaməşlar. Deməli bu sahədə Amerikada siyasi vəzifə üçün hazırlıq ənənəsi pozulmuşdur. Onlar Vudro Uilson, Franklin Ruzvelt, Harri Trumen, Martin Lüter King və demokrat senatorlar- Henri Cekson, Pet Moynheni özlərinə kumir hesab edirlər. Onlar hamısı İsraili dəstəkləməyin qeyd-şərtsiz vəzifələri olduğunu hesab edən agressiv işğalçı, klassik imperialistlərdir.
Soyuq müharibə bitər –bitməz bu neokonlar yeni səlib yürüşü hazırlığına başladılar. 11 sentyabr 2001-ci il hadisəsi onlar üçün göydəndüşmə oldu. Bu dəhşətli faciədən istifadə edərək onlar Amerikanın qəzəbini İsrailin və ozlərinin əbədi düşmənlərinə, Amerika hegemonluğu və İsrail ekspansiyasının əleyhinə çıxan ərəblərə və “cinayətkar müsəlman dövlətilərinə” qarşı istiqamətləndirdilər. Amma müharibə partiyasının strategiyası 11 seüntyabrdan çox-çox əvvəl hazırlanmışdı. Ona görə də neokonlar bu dəhşətli gündə çox sürətlə hərəkət etdilər.
Artıq amerikalıların hələ Beynəlxalq Ticarət mərkəzindəki teraktın şokundan ayılmadığı 12 sentyabr 2001-ci ildə Bill Bennet “CNN”-də elan edirdi ki, biz xeyirlə şərin mübarizəsinin episentrində yerləşirik. Kongres “düşmən İslama” qarşı müharibə elan etməli və “sarsıdıcı qüvvə” tətbiq olunmalıdır. Bennet Livan, Liviya, Suriya, İran, İraq və Çini gələcək hücumun hədəfi kimi müəyyənləşdirdi. Diqqət çəkən bir fakt-siyahidə Osama bin ladenin terrorçularının məskunlaşdığı Əfqanistan və terror aktını həyata keçirənlərin əksəriyyətinin vətəndaşları olduğu Səudiyyə Ərəbistanı Bennetin siayhisində yox idi. Teraktda iştirak edən şəxslər haqqında məlumatın hələ mövcud olmadığı vaxt hansı ölkələrin dağıdılmasının vacibliyi haqqında Bennet hardan xəbər tuta bilərdi?
“ Uoll-strit cörnal” dərhal Suriya, Sudan, Liviya , Əlcəzairdə və hətta Misirin bəzi regionlarında Amerika aviasiyasının bombalamalı olaçağı “terrorçu düşərgələrinin” siyahisini təqdim etdi. Amma Bennet və “ Uoll-strit cörnal” tərəfindən müəyyən edilən ölkələrdən heç biri 11 sentyabr hadisələrində iştirak etməmişdi.
Ənənəvi konservatorlardan fərqli olaraq neokonlar keçmiş liberallardan təşkil olunmuş intellektual yəhudi qrupudur. Bu qrup son on illərdə ABŞ siyasətində istiqamətverici qüvvəyə malikdir və ABŞ-ın demək olar ki, bütün aqressiv xarici siyasətini müəyyənləşdirir. SSRİ-nin mövcud olduğu dönəmlərdə haqlı olaraq neokonları İsrailin maraqları və özlərinin ağılsız ideyaları naminə dünyanı yeni müharibəyə sürükləyən qızışdırıcılar və qudurmuş imperialistlər adlandırırdılar.
Təsadüfi deyil ki, məşhur amerikalı sağ meylli siyasətçi, yazıçı və jurnalistlər Devid Dük, Maykl Kollinz Payper də bu qrup haqqında eyni cür düşünür.
Respublikaçıların rəhbərliyi altında bu qrup sadə amerikalıların maraqlarını nəzərə almadan bu gün də Amerika və onun müttəfiqlərinin gücündən istifadə edərək dünyanı bölmək planını həyata keçirir. Onlar özləri tərəfindən idarə olunan və ölkənin daxili problemləri ilə maraqlanmayan şəxsi-Marko Rubionu prezidentliyə namizəd göstərdilər.
Lakin Amerika xalqı daha çox sadə amerikalıların problemləri ilə maraqlanan və populist çıxışları zamanı bu problemləri həll etməyə söz verən, eyni zamanda İsrail dövlətinin təhlükəsizliyinin təmin ölunmasını öhdəsinə götürən Donald Trampa üstünlük verdi.
Trampın seçicilərin və xüsusilə də Respublikaçıların ümidlərini doğrultduğunu təsdiq etmək mümkün deyil. Onu davranışı zaman-zaman nüfuzlu sponsorlarını narahat edir. Amma neokonların prioritet verdikləri İsraillə münasibətdə onlar Trampı dəstəkləyir və onu ruhlandırırlar. Tramp digər sahələrdə üzləşdiyi uğursuzluqları yəhudi cəbhəsində ört-basdır edir. Bu gün Amerikanın öz maraqları İsrail dövlətinin maraqlarının kolgəsində qalıb. Bəzən amerika xalqının, sadə insanların arzuları, amerikanın uzun müddət strateji əməkdaşı olan ölkələrin maraqları yəhudi lobbisinin iştahasını doydurmaq üçün qurban verilir.
Əlimusa İbrahimli,
Polotoloq
