Narıngül
(Hekayə)
Gonbul Sürəyya nəfəsi təngiyə-təngiyə otağa daxil olub qışqırdı ki, arvad öldü. Hamı bir anlıq donub qaldı. Əvvəlcə heç kim dinmədi, otaqdakılar key-key bir-birinin üzünə baxdılar. Bir qədər keçmiş qəfildən ortaya atılmış xəbərin buzu əridi, hamıya çatdı. Hərçənd ki, Gonbul Sürəyya artıq eyni sözü üç – dörd dəfə təkrarlamışdı. Həyəcandan az qalırdı ölsün. İri gözləri əməlli-başlı hədəqədən çıxmışdı. Birinci dillənən Lalə oldu:
– Niyə ölüb?
– Maşın vurub.
Yenidən sükut çökdü. Hamının geniş açılmış, sual dolu gözləri Gonbul Sürəyyanın üzünə dikildi. O, bu an otaqda ən vacib adam olduğunu anladı və bir az da lovğalıqla, qaşlarını çataraq susdu. Sonra keçib alçaq, köhnə pəncərənin qarşısında dayandı:
– Küçədə eşitdim. “ Patron” ölüb. Kürəkəni maşınla apardı xəstəxanaya. Vəziyyəti yaxşı deyilmiş, ordaca keçinib. Kirayənişin qızlar ev sahibəsini öz aralarında “patron” adlandırırdılar.
Məhəllə bir-birinə dəydi. Günorta yaxınlaşdığından günəş həyətdəki tut ağacının arxasından boylanırdı. Tut ağacının yarpaqları par-par parıldayırdı.Yarpaqların məsumluğu adamın gözünə dolurdu.
Həyətin ortası bir anda adamla doldu. Ümumi həyət olduğundan burda hamı bir ailə kimi yaşayırdı. Ən gec gələn həyətin başındakı evin ikinci mərtəbəsində yaşayan “pyaniska Hüsü” oldu. Hüsü səntirləyə-səntirləyə aşağı endi, gözlərini ovuşdurdu. Onu saya salan olmadığından gedib pilləkəndə əyləşdi. Ətrafa ucuz araq iyi yayıldı.
Küçənin başındakı kiçik dükanların qarşısından yoldan keçənlərin sorğu-sualı eşidilirdi. Səs gah aşağı enir, gah da yüksəlirdi. Və hər dəfə eyni sözlər təkrarlanırdı.
Gönbul Sürəyya da artıq kirayişin yoldaşları ilə küçədə qonşuların arasında idi. Köhnə, taxta həyət qapısının ağzında dayanıb küçədəki adamlara tamaşa edirdi. Yeni gələnlərə xəbəri ötürən də o idi. Küçənin o biri başından gələn maşın qapının ağzında yavaşıdı. Gələnlər tələm – tələsik həyətə daxil oldular. Gonbul Sürəyya yanındakılara elan verdi: bu gəlinidir, o biri gəlinin bacısı, qardaşı… O, bu evdə qızlardan xeyli əvvəl yaşadığından “Patron”un qohumlarını yaxşı tanıyırdı.
Həyətdəkilər bir anda gələnlərin başına toplaşıb, sorğu – suala tutdular. Qara paltarlıqadın başa saldı ki, “patron” xəstəxanada keçinib, gətirəcəklər bir azdan, hazırlıq görmək lazımdır.
Adamlar tələm – tələsik o tərəf – bu tərəfə vurxunmağa başladılar, qab –qazan səsi, taxta pilləkənlə qalxıb enənlərin ayaqlarının tıqqıltısı bir-birinə qarışdı. Həyətə çoxlu yad adamlar daxil oldular.
Gonbul Sürəyya qızları başına yığıb bir tərəfə çəkildi. Nədən ki, kirayə qaldıqları otaqdan da yas məclisi üçün istifadə etməyə başladılar. Bazarlıq dolu çantaları bir-bir gətirib ora yerləşdirdilər. Sonra qızların yatdıqları çarpayıları yığışdırıb bir kənara qalaqladılar, ordan isə qonşunun zirzəmi evinə daşıdılar. Kirayişin qızlar da qollarını çırmalayıb işə girişdilər. Kömək etməyə, əl – ayaq etməyə çalışdılar.
Həyətin otrasındakı su kranının başında qadınlar növbəyə düzüldülər. Kimi göyərti yumağa, kimi tavadakı düyünü suyun altına islatmağa, kimi başqa bir işlə məşğul olmağa başladı.
Günəş həyətin ortasındakı tut ağacının başından xeyli yuxarı qalxmışdı. Ordan həyətdəkilərə tamaşa edirdi.
Hüsü fikirli –fikirli tut ağacını başdan –ayağa süzdü, sonra nəzərlərini günəşə dikdi. Hüsünün arvadı da həyətdə fırlanan arvadların içərisində idi. Oğlu isə qapının ağzına yığılmış gənclərin arasında çöməltmə oturmuşdu. Həyətdəki qadınlara kömək edən kirayənişin qızlar gözucu Hüsünün oğlunu süzürdülər. Hüsünün oğlu hündür boylu və yaraşıqlıydı. Hüsünün arvadı da gözəl qadın idi, diqqətlə baxanda mələyə bənzəyirdi. Üzündə müqəddəs bir işıq vardı. Hüsünün oğlu yaraşıqlı olduğunu hiss etdiyindən gəzişində, duruşunda bir qədər lovğalıq hiss olunurdu. Qonşu qadınlar onun haqqında deyirdilər ki, çox qanacaqlı, sakit, böyük-kiçik yeri bilən uşaqdır.
Hüsünün oğlu son vaxtlar gözəl bir qızla görünürdü küçədə. Kirayənişin qızlar oğlanın onlardan xeyli uzaqda dayandığını hiss edirdilər. Amma yenə də baxırdılar, eləcə baxırdılar. Özləri demişkən, baxmaq da pulla deyil ki?!
Bir qədər sonra ara qarışdı, deyəsən meyidi gətirirdilər. Hamı o tərəf – bu tərəfə qaynaşmağa başladı. Təkcə Hüsü gözə dəymirdi.
Hüsünün arvadı taxta pilləkənlə yuxarı qalxdı. Bir qədər sonra içəridən səslər gəldi. Hüsü arvadına qışqırırdı, bəlkə də döyürdü onu. Arvad nəyisə başa salmağa çalışırdı. Səsi qırıq-qırıq gəlirdi. Arvadın səsi cingiltili idi, Hüsünün qalın səsinə dəyib çiliklənirdi. Sonra yuxarıdan qab – qaşıq səsi eşidildi. Hiss olundi ki, bir dəstə qab yerə çırpılıb çilikləndi. Həyətdə hamı diqqətini yuxarı cəmlədi. Qadınlar bir-birinə baxıb him – cimlə başlarını buladılar. Kirayənişin qızlar gözlərini Hüsünün oğluna zillədilər. Hüsünün oğlu olanları eşidirdi. Yoldaşlarının yanında susub dayanmışdı. Əməlli – başlı pərt görünürdü. Artıq hamının gözləri Hüsünün oğlunun üzünə zillənmişdi. Bir qədər sonra pilləkəndən aşağıya diyirlənən billur külqabı asfaltın kənarındakı daşa dəyib çilik-çilik oldu. Ayna qırıqları ətrafa səpələndi. Hüsünün oğlunun üzündəki işıq da qab ilə bərabər çilik-çilik oldu. Az sonra Hüsü səntirləyə-səntirlləyə pilləkəndə göründü, ardınca arvadının hıçqırıq səsləri eşidildi.
Hüsünün oğlu pilləkənin qarşısına gəldi. Hüsü axırıncı barmaqda səntirləyərək pilləkənin kənarında yellənən taxta söykənəcəyə dirsəkləndi. Hüsünün oğlu atasının qarşısında dayandı. Gonbul Sürəyya içini çəkib qızların qolunu çimdiklədi. Hüsünün üzünə açılan şillənin səsi tüfəngdən açılmış atəş kimi şaqqıldadı. Hamı nəfəsini içinə çəkdi. Hamının işində bir qorxu, bir vahimə dolandı. Vahimənin ardınca həyətdəki adamlar yenidən diksindilər. Həyətdəki tut ağacının bir hissəsi ildırım vurmuş kimi ayrılaraq asfaltın üstünə sərələndi. Keyləşmiş adamlar bir anda ayıldılar. Bəlkə də tut ağacı qopub düşməsəydi hələ uzun müddət bu həyətin ortasında donub qalacaqdılar.
Hüsünün oğlu asta addımlarla heç kimin üzünə baxmadan həyətdən çıxdı. Elə şıxdı ki, bir daha onu bu həyətdə görən olmadı. Çox sonralar, anası onun həsrətiylə dünyadan köçəndə də, Hüsünün cansız cəsədi küçədəki qarın altından tapılıb gətiriləndə də onu “gördüm” deyən olmadı.
Özünə gələn adamlar tutun qırılmış budaqlarını həyətdən çölə sürüdülər. Budağın altındakı iri daşı götürüb atmaq istəyəndə hamı bir anlıq duruxdu. Bu daş hardan düşdü axı bura?! Həyətdəkilərin hamısı şahiddi ki, bu daş həyətin ortasında deyildi. Hamı bir-birinə baxıb and içdi ki, bu daş burda yox idi, heç vaxt olmayıb.
“Patron”un ölümündən sonra bu həyəti tərk edən və hərəsi bir tərəfə dağılışan kirayənişin qızlar çox sonra bir yerə yığışarkən Gonbul Sürəyya dönə-dönə qeyd elədi ki, Hüsünün oğlu atasına sillə vurduğu vaxt daşın göydən enməsini öz gözləri ilə görüb.
– Daş göydən günəşin yanından endi, düz tut ağacının köksünə düşdü. Özüm gördüm, gözlərimlə gördüm… Gonbul Sürəyya az qalırdı ağlasın, iri həyəcanlı gözləri o tərəf- bu təfə qaçışırdı. Sonra nəyisə isbat edirmiş kimi asta səslə öz-özünə dilləndi: “Ömrümdə bu qədər qorxmamışdım!”
