7 oktyabr 2024-cü il tarixində Polşanın paytaxtı Varşava şəhərində ATƏT – Varşava İnsan Ölçüsü Beynəlxalq Konfransının nəzdində “Dağlıq Qarabağda niyə ermənilər yoxdur?” adlı yan tədbir keçirilib. Tədbir erməni rəhbərliyi altında Demokratiyanın İnkişafı Fondu (Democracy Development Foundation) və Beynəlxalq Hüquq Müdafiəsi Tərəfdaşlığı (International Partnership for Human Rights) tərəfindən təşkil edilmişdir. Tədbirdə Qarabağla bağlı müharibə cinayətləri və insanlıq əleyhinə törədilmiş cinayət ittihamları irəli sürüldü və müəyyən təhrif olunmuş məlumatlar müzakirə olundu.
Konfransda iştirak edən əsas spikerlərdən biri Demokratiyanın İnkişafı Fondunda Ədalət və İnsan Haqları üzrə portfel meneceri Arpi Harutyunyan, Tədqiqat və Müdafiə Məsələləri üzrə əməkdaş Alen Şadunts və Ermənistan üzrə Freedom Houseun ölkə təmsilçisi Andranik Şirinyan idi. Tədbiri Beynəlxalq Hüquq Müdafiəsi Tərəfdaşlığının Proqram Direktoru Simon Papuaşvili moderator qismində idarə etmişdir.
Tədbirdə Azərbaycan tərəfinin mövqeyi nəzərə alınmadan birtərəfli ittihamlar irəli sürülmüş, ənənəvi olaraq Ermənistan tərəfi və erməni ictimai birliklərinin əlacsız şikayətləri tədbirin ümumi kontekstini təşkil etmişdir.
Tədbirdə, Polşa Azərbaycanlıları Şurasının üzvləri də iştirak etmişdir. Şura üzvü Ləman Ələkbərova və idarə heyətindən Şamo Qubadov öz çıxışları ilə tədbirin obyektivliyini sual altına qoymuşlar.
Belə ki, Şamo Qubadov, başda erməni spiker Arpi Harutyunyan və Andranik Şirinyan olmaqla digər spikerlərə, və tədbir iştirakçılarına Dağlıq Qarabağda yaşayan etnik ermənilərin Azərbaycan Konstitusiyası altında vətəndaşlıq məsələləri üzrə reinteqrasiya edilməsinin gerçəklərini sübutlarla izah etmişdir.
O qeyd etmişdir ki – “…hətta Ermənistan Baş Naziri Nikol Paşinyan yaxın günlərdə çıxışında bildirib ki, separatçı erməni liderlərinin reinteqrasiya prosesində Azərbaycan tərəfi ilə danışıqlar aparılmasına mane olur. Qarabağda yaşayan erməniləri təşvişə və xaosa sürüklüyərək onların Qarabağı tərk etməsinə səbəb olur. Bu da açıq aşkar bugünkü tədbirdə müzakirə edilən mövzuların absurd olduğu mənasına gəlir.
Əlavə olaraq Şamo Qubadov onuda qeyd edib ki, Azərbaycan tərəfi Qarabağ erməniləri üçün bir çox humanitar yardımlar təmin etmiş, alternativ ərzaq təchizatı yolları, hərtərəfli inteqrasiya planı, hətta onların qeydiyyatı üçün elektron portal belə yaratmışdır.
Əlavə olaraq onu da vurğulamışdır ki, Qarabağ ermənilərinin köçü sivil və humanitar prinsiplər çərçivəsində olsa da illər öncə indiki Ermənistan ərazisində yaşayan azərbaycanlılar vəhşiliklə və məcburi şəkildə sürgün edilmişdir. Bütün bu arqumentlərə qarşı bu tədbirdə müzakirə edilən mövzular dayanıqsızdır.”
PAŞ üzvü Laman Ələkbərova isə nitqində onu qeyd edib ki – “Niyə Qarabağda ermənilərin olmadığını danışmazdan əvvəl, 300 000-dən çox azərbaycanlının güc yolu ilə öz ata-baba torpaqlarından sürgün edilməsindən danışıb, Niyə? Hal-hazırda Ermənistanda bir nəfər belə olsun azərbaycanlı qalmadığını araşdıraraq başa düşmək lazımdır.”
Bu cür tədbirlərin obyektivliyinin təmin olunması və hər iki tərəfin mövqelərinin nəzərə alınması zəruridir. Beynəlxalq ictimaiyyətin, xüsusilə insan hüquqları təşkilatlarının belə həssas mövzulara qərəzsiz yanaşması və gerçək vəziyyəti tam əks etdirməsi vacibdir.
